Bouwstenen voor het Deltaplan: 220.000 extra woningen en € 9,5 miljard voor nieuwe spoorlijnen
Koninklijke Bouwend Nederland en VNO-NCW Noord hebben in februari 2021 een sessie georganiseerd met noordelijke bouwbedrijven over hoe realistisch het is om 100.000 extra woningen te bouwen in Groningen en Friesland in het kader van de Lelylijn. Kort daarna volgde het plan 'Bouwstenen voor het Deltaplan' waarin de noordelijke overheden het aanbod doen om 220.000 extra woningen te bouwen, waarbij het noodzakelijk is om te investeren in de bereikbaarheid van het noorden. Met dit gegeven en het naderende eind van de kabinetsformatie was het hoog tijd om een nieuwe bijeenkomst als update te organiseren. Dit keer in het kader van 'Bouwstenen voor het Deltaplan'.
Gedeputeerde Avine Fokkens van de provincie Fryslân sprak de aanwezige bouwbedrijven tijdens de digitale bijeenkomst toe over de laatste stand van zaken. Aanleiding van het plan 'Bouwstenen voor het Deltaplan' was een aangenomen motie van Tweede Kamerlid Amhaouch, waarin de oproep is gedaan aan de regering om met de vier noordelijke provincies te kijken wat er mogelijk is op het gebied van wonen, werken en bereikbaarheid. De vier provincies hebben vervolgens bouwstenen voor dit Deltaplan aangeleverd, want het Deltaplan is van het Rijk en daar moet het ook blijven.
Leefbaarheidsproblematiek
Het Deltaplan moet soelaas bieden voor de leefbaarheidsproblematiek in delen van Noord-Nederland en kan tegelijkertijd een oplossing bieden voor het woningtekort in Nederland breed. Voor delen van het noorden geldt dat de leefbaarheidsproblematiek hand in hand gaat met vergrijzing en krimp. In het noorden is genoeg ruimte om woningen te bouwen. In samenspraak met de gemeenten in de drie noordelijke provincies aangevuld met Flevoland is het mogelijk om 220.000 extra woningen te bouwen boven op de autonome groei van 100.00 woningen in deze vier provincies. Uiteraard met de voorwaarde dat er flink geïnvesteerd wordt in de bereikbaarheid van Noord-Nederland en dat vergt investeringen. Er is ongeveer € 9,5 miljard nodig om de investeringen in het bestaand spoor en de aanleg van nieuw spoor te realiseren. Hier tegenover staat echter dat het Bruto Regionaal product van het noorden door die investeringen jaarlijks met ongeveer € 24 miljard zal toenemen. Maar als er niet wordt geïnvesteerd bestaat de kans dat de leefbaarheidsproblematiek in het noorden nog verder toe zal nemen. De uiteindelijke investering om de leefbaarheidsproblematiek dan aan te pakken zal waarschijnlijk veel groter zijn.
Door corona is alles duurder geworden en lopen de schulden op, dus is het de vraag of er geld over blijft voor bestaand en nieuw spoor. Maar gedeputeerde Fokkens geeft aan hoopvol te zijn en te blijven: "wij geloven 100% in het plan. De Lelylijn en de investeringen in het bestaand spoor kunnen een middel zijn om doelstellingen te realiseren".
Gevecht om de ruimte
Maar hoe zit het met de ruimteclaim van verschillende sectoren? Vanaf Lelystad zal er namelijk een nieuw tracé moeten komen. Gedeputeerde Fokkens geeft aan dat er een inpassing moet zijn om zo min mogelijk overlast te veroorzaken voor de natuur en hoe we zo min mogelijk schade kunnen veroorzaken. Echter is het nu nog prematuur om daar diep op in te gaan. Eerst moet de politieke wil er zijn dat er een nieuw tracé komt. Met het nieuwe tracé kan Zwolle worden ontlast en werken we aan het uiteindelijke doel om landsdelen met elkaar te verbinden. Denk hierbij ook aan de verbinding met Hamburg.
Sander Wubbolts, regiomanager van Koninklijke Bouwend Nederland regio noord, geeft aan dat de bouwsector al eerder gesproken en gecommuniceerd heeft over hoe zij tegen de plannen aankijken. Koninklijke Bouwend Nederland is positief en altijd bereid om bij de uitwerking van het plan 'Bouwstenen voor het Deltaplan' mee te blijven denken en te sparren. Er is namelijk een hoge betrokkenheid vanuit de bouw. De bouwsector is goed in staat om met natuur om te gaan. De oproep is dan ook om gebruik te maken van de kennis die bij de leden van Koninklijke Bouwend Nederland aanwezig is. Daarnaast werd aangegeven dat het ook heel waardevol is om andere partners mee te nemen in de lobby, zoals de woningcorporaties en het overkoepelend orgaan Aedes. Of institutionele beleggers die nu vooral in de Randstad actief zijn, maar met de aantallen uit het plan zeker geïnteresseerd kunnen zijn om de focus te verleggen naar het noorden nu men in de Randstad door gebrek aan locaties steeds vaker vastloopt om woningen op grotere schaal te realiseren.
Haalbare kaart
Het is wachten tot er een nieuw kabinet is gevormd voordat er meer duidelijkheid komt over 'Bouwstenen voor het Deltaplan'. Een aantal ministeries ziet het plan duidelijk zitten. Diverse organisaties kijken alvast naar de potentiële bekostiging van het plan en de validatie van het aantal woningen. Het Europees Parlement is in ieder geval enthousiast doordat met dit plan invulling gegeven kan worden aan de 'missing link' tussen Amsterdam en Bremen, maar dan is er wel commitment vanuit Den Haag nodig. Sander Wubbolts refereert aan het vooroverleg met de branches voorafgaand aan het BO MIRT, dat wellicht weer nieuw leven ingeblazen kan worden. Wij vonden het altijd waardevol inbreng te kunnen leveren en elkaar over en weer te informeren met betrekking tot het MIRT. Gedeputeerde Fokkens vindt het een goede suggestie en zal deze handreiking met de noordelijke partners bespreken.
In het voorjaar van 2022 weten we waarschijnlijk meer als er een Bestuurlijk Overleg MIRT plaatsvindt met het nieuwe kabinet. Dan gaan de noordelijke overheden samen met het Rijk kijken hoe je van dit plan een haalbare kaart maakt.
