De Arbowet en veilig en gezond straten – vraag en antwoord

Wat zijn de uitgangspunten van de Arbocatalogus Bestratingen en de CROW324?

De Arbocatalogus Bestratingen geeft een praktische invulling aan de Arbowet, sectorspecifiek en opgesteld door werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers. De afspraken daarin zijn bindend bij cao-afspraken en gelden voor alle werkgevers en werknemers.

In de Arbocatalogus staat dat je fysieke overbelasting (bijvoorbeeld duwen, trekken, schuiven en sjorren) en een gebogen houding van meer dan 40 graden moet voorkomen door optimaal machinaal mechanisch verwerken van verhardingselementen.

Welke verantwoordelijkheden heeft de opdrachtgever?

De opdrachtgever moet voldoen aan de vergewisplicht: artikel 2.26 van het Arbobesluit. Wat dit concreet betekent in de praktijk, vind je in de CROW324 onder de blauwe icoon en blauwe balk. We lichten er hieronder een aantal zaken uit.

De verantwoordelijkheid van de opdrachtgever:

• Fysieke overbelasting voorkomen met een ontwerp dat gebaseerd is op optimaal machinaal/mechanisch verwerken.
• Het straatwerkplan opstellen vanuit het principe optimaal machinaal/mechanisch straten, afgestemd op materiaal (verhardingselementen) en werksituatie, ongeacht het gewicht en afmetingen. Daarin legt de opdrachtgever ook beperkingen vast.
• Het straatwerkplan is onderdeel van de opdracht/overeenkomst (volgens UAV2012 paragraaf 5 lid 1) en wordt in de verschillende fasen geactualiseerd volgens de termijnen en bepalingen zoals gesteld in paragraaf 26 van de UAV 1989/UAV2012.
• De ontwerper/landschapsarchitect toetst het ontwerp op technische uitvoerbaarheid ten aanzien van machinale verwerking.
• Het baan maken moet mechanisch gebeuren zolang de context van het werk dit toelaat.
• Machines moeten voldoen aan de machinerichtlijn, CE-markering hebben, voldoen aan geluids- en trilnormen en draaiende delen zijn afgeschermd.
• Bij machinale verwerking moet het handmatig restwerk worden gezien als fysiek straten. Voor fysiek straten geldt: 1) maximale belastbare werkdagen van zes uur (de overige tijd rust of werkzaamheden die niet belastend zijn), en 2) maximaal 40m2 per persoon per dag, waarbij bewijs van naleving dagelijks is geregistreerd in het logboek bestratingswerk van het straatwerkplan.
• Op basis van het straatwerkplan uitvoeringsfase krijgt het uitvoerend personeel een werkinstructie van de opdrachtnemer.
• In de uitvoering moet de opdrachtgever volgens de vergewisplicht toezicht houden op uitvoering zoals vastgelegd in het straatwerkplan.

Welke verantwoordelijkheid heeft de opdrachtnemer?

• Ten tijde van de inlichtingen toetsen van het straatwerkplan en - bij onduidelijkheden of bij afwezigheid - verduidelijkende vragen stellen over het straatwerkplan.
• Waarschuwingsplicht volgens UAV2012 paragraaf 6 lid 14. Als de opdrachtnemer ongeoorloofde werkwijzen (niet machinaal, waar het wel kan) niet meldt, kan hij aansprakelijk worden gesteld voor de eventuele schadelijke gevolgen daarvan.

Samengevat:

De opdrachtgever moet het werk conform de geldende wet- en regelgeving aanbesteden. De opdrachtnemer heeft de verantwoordelijkheid om vooraf melding te maken als de opdrachtgever hiervan afwijkt.

Welke acties lopen nog vanuit de brancheverenigingen?

Actualisatie ArboCatalogus straatwerk (eerste kwartaal 2026 beschikbaar), actualisatie CROW324 (financieringsaanvraag ingediend), actualisatie RIE, actualisatie straatwerkplanner, actualiseren hulpmiddelen zoals A-bladen/toolboxen en ontwikkelen lesmateriaal (de eerste contacten daarvoor zijn gelegd).

Uitleg van definities

Machinaal: Het verwerken van verhardingselementen met een automatisch verrijdbare machine, waarbij je de verharding vaak over de volle breedte aanbrengt.

Mechanisch: het verwerken van verhardingselementen met vacuümsystemen of mechanische en hydraulische klemmen.

Fysiek: het verwerken van verhardingselementen met de hand, met gebruik van hulpmiddelen.

Webinar gemist?

Je kan het webinar hier terugkijken, of lees het nieuwsbericht dat we erover schreven.

Hulplijn beschikbaar

Heb je intussen vragen, of loop je ergens op vast (bijvoorbeeld bij een stillegging of ontwerpuitdaging)? Laat het ons weten via onze hulplijn, we denken graag (kosteloos) met je mee.