Maatschappelijke organisaties waarschuwen: nieuw stikstofplan haalt Nederland nog niet van het slot
Donderdag 10 juli 2025
Vandaag presenteerden LTO Nederland, de jonge boeren en tuinders (NAJK), provincies (IPO), gemeenten (VNG) en waterschappen (UvW) een stikstofplan met daarin een aantal stappen in de goede richting. Het is onvoldoende: om vergunningen te kunnen verlenen is het noodzakelijk dat op korte termijn stevige juridisch geborgde stikstofemissiereductie plaatsvindt. Het is goed dat de initiatiefnemers spreken over wettelijk vast te leggen sancties als de emissienormen in 2030 en 2035 niet gehaald worden, zoals vergunningen intrekken en korting van dierrechten. Toch is het plan nog onvoldoende om Nederland van het slot te halen. Het is bovendien nog onduidelijk wat die normen inhouden. Dat concluderen VNO-NCW, Natuurmonumenten, Bouwend Nederland en Natuur & Milieu.
Zonder stevig stikstofbeleid herstelt de natuur niet en blijft de vergunningverlening op slot. Die komt pas weer op gang als het kabinet maatregelen neemt die juridisch hard maken dat de stikstofuitstoot daalt, zodat activiteiten niet tot verslechtering van de natuur leiden. Dat is een harde eis uit Europese regels en daar blijft de rechter op toetsen.
Waardering voor initiatief, maar nog veel vragen
De vier organisaties waarderen het dat ook andere maatschappelijke partijen het urgente probleem van het uitblijvende stikstofbeleid erkennen en zelf aan tafel zijn gegaan en met goede intenties tot een eerste uitwerking zijn gekomen.
Belangrijke vragen blijven onbeantwoord
Belangrijke vragen worden in het plan echter nog niet concreet genoeg beantwoord, zoals:
Daarnaast zijn voor de meer dan honderd stikstofgevoelige natuurgebieden snel maatregelen nodig. Dit plan gaat uit van een verplichte aanpak in maximaal vijf gebieden en voor de rest een grotendeels vrijwillige aanpak tot 2030. Om van het slot te komen is ook in deze gebieden zo snel mogelijk een wettelijke borging nodig, waarin wordt vastgelegd hoe groot de zones rond natuurgebieden zijn en welke extra reductie gerealiseerd moet worden om verslechtering te voorkomen. Uiteraard in combinatie met middelen en mogelijkheden voor boeren en ondernemers om daaraan te voldoen.
Kabinet moet plan juridisch en praktisch versterken
Alleen wanneer het kabinet deze punten verder invult ontstaat een aanpak die standhoudt voor de rechter én in de praktijk. Pas dan kunnen PAS-melders gelegaliseerd worden. Pas dan krijgen ondernemers die willen investeren weer een vergunning voor woningen, duurzamere fabrieken of energieprojecten, en overheden voor wegen, dijken of defensie.
Oproep tot concreet en juridisch geborgd totaalpakket
Zoals ook de Landsadvocaat aangeeft, is een volledig, concreet uitgewerkt en juridisch geborgd pakket cruciaal. Vanuit die overtuiging hebben VNO-NCW, Bouwend Nederland, Natuurmonumenten en Natuur & Milieu eerder het Emissiereductieplan gepresenteerd. Dit plan is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en heeft inmiddels brede steun in de Tweede Kamer en in de samenleving. Het is nu aan het kabinet om tot een concreet uitgewerkt totaalpakket te komen, om Nederland zo snel mogelijk van het slot te halen.
Gerelateerd nieuws
We zijn positief over het initiatiefwetsvoorstel dat NSC deze week indient in de Tweede Kamer. Samen met VNO-NCW, Natuur & Milieu en Natuurmonumenten zien we dit voorstel als een belangrijke stap in het doorbreken van de langdurige stikstofimpasse. De voorgestelde wet geeft richting aan een structurele oplossing en biedt eindelijk het broodnodige perspectief voor boeren, bouwers, ondernemers én de natuur.
Ondanks brede kritiek wil het kabinet een ondergrens voor stikstofberekeningen invoeren. Deze aanpassing is volstrekt geen oplossing en vergroot het probleem juist. De enige uitweg uit het stikstofprobleem is het verlagen van de uitstoot, daar moet de focus op, zeggen VNO-NCW, Natuurmonumenten, Bouwend Nederland en Natuur & Milieu. De organisaties roepen kabinet en Tweede Kamer op snel met een pakket te komen dat voor stikstofreductie zorgt.
Op 12 juni hebben Provinciale Staten van Provincie Zuid-Holland ingestemd met het Provinciaal Stikstofmaatregelenpakket van Gedeputeerde Staten: Samenhangende Aanpak Natuurherstel en Economie (SANE). Daarmee zet Provincie Zuid-Holland een gedurfde eerste stap om tot stikstofmaatregelen te komen. Wij juichen toe dat dit maatregelenpakket waar we via inspraak toe hebben opgeroepen is aangenomen als eerste stap om tot stikstofreductie te komen.