Trots op 5 vastgestelde gebruiksaanwijzingen voor afspraken over prijsstijgingen en leveringsproblemen
Vrijdag 21 april 2023
We hebben recent drie nieuwe handelingskaders vastgesteld in het bouwberaad, te weten voor woningbouw huur en koop, utiliteitsbouw en onderhoud, verduurzaming en renovatie. Al eerder werden de handelingskaders voor infra landelijk en regionaal gepubliceerd. We zijn trots dat ruim 15 brancheorganisaties in de bouw en techniek en verschillende overheidsinstellingen de afgelopen maanden keihard hebben gewerkt aan oplossingen voor prijsstijgingen en leveringsproblemen die onder andere zijn ontstaan door de oorlog in Oekraïne? Er liggen 5 mooie leidraden waarmee opdrachtgevers en opdrachtnemers samen om tafel kunnen en afspraken kunnen maken over prijsstijgingen en leveringsproblemen.
Adviserende handelingskaders beschikbaar in marktsegmenten
- Woningbouw
- Utiliteitsbouw
- Utiliteit samenvatting
- Utiliteit stroomschema - Onderhoud, verduurzaming en renovatie
- Infrastructurele projecten landelijk
- Infrastructurele projecten decentrale overheden
Mogelijk komt er nog een 6e handelingskader bij voor de energie-infrastructuur. Ga voor meer informatie en handelingskaders naar Volkshuisvesting Nederland.
Adviezen voor prijs-, leverings- en continuïteitsrisico
Opdrachtgevers en opdrachtnemers in alle marktsegmenten ervaren de effecten van de onzekere markt, zoals de algemene schaarste aan grondstoffen. Partijen worden bovendien geraakt door de hoge inflatie, de snel gestegen energie- en loonkosten en onzekere beschikbaarheid van materialen. De risico’s hiervan zijn voor individuele partijen afzonderlijk niet zelfstandig te dragen. Daarom was er bij zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers behoefte aan uitgewerkte handelingskaders met adviezen over prijsrisico, leveringsrisico en continuïteitsrisico in lopende en toekomstige projecten.
Gebruiksaanwijzing gesprek opdrachtgever en opdrachtnemer
De handelingskaders zijn bedoeld als gespreksagenda op projectniveau. Ze bestaan onder meer uit een stappenplan en tips voor het toepassen van bestaande regels. Daarbij is onder meer aandacht voor indexering en voor de risicoregeling. Ook zijn er afspraken gemaakt over de excedentregeling; dat is de vergoeding voor kosten bij onvoorziene omstandigheden. Het gaat dus grotendeels om bestaande regelingen die moeten helpen om de extreme prijsstijgingen op te vangen. De handelingskaders zijn een gebruiksaanwijzing voor de gesprekken tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers over projecten en contracten. Dat moet uiteindelijk leiden tot concrete oplossingen die voor beide partijen aanvaardbaar zijn. De tips helpen partijen om projecten ondanks de onzekere omstandigheden toch succesvol uit te voeren. De handelingskaders hebben geen juridisch bindend karakter.
Eigen verantwoordelijkheid
De adviserend handelingskaders gaan uit van de eigen verantwoordelijkheid van partijen. Zo wordt van opdrachtnemers verwacht dat zij zich samen met hun ketenpartners inspannen om kostenstijgingen en leveringsproblemen te voorkomen en bij problemen eerst zelf op zoek te gaan naar oplossingen en als dat niet lukt het gesprek aan te gaan met de opdrachtgever.
Open gesprekken altijd mogelijk
In de handelingskaders is ook vastgelegd dat een gesprek tussen opdrachtgever en opdrachtnemer en hun ketenpartners altijd mogelijk is en dat partijen transparant en open zijn en samen op zoek gaan naar werkbare oplossingen. Indien lopende contractbepalingen niet toereikend zijn, kunnen nadere afspraken worden gemaakt over compensatie voor prijsschommelingen in lopende en nieuwe projecten.
Compensatie voor extreme prijsstijgingen
In het geval van extreme prijsstijgingen kunnen opdrachtnemers mogelijk naast een indexatieregeling een extra compensatie verkrijgen. Hiervoor is altijd een toetsbare onderbouwing nodig. In geval van leveringsproblemen die niet aan een opdrachtnemer toe te rekenen zijn, is termijnverlenging bespreekbaar.
Intentieverklaring Samen doorbouwen in onzekere tijden
De handelingskaders komen voort uit de intentieverklaring Samen doorbouwen in onzekere tijden. Hierin hebben overheid en marktpartijen uitgangspunten vastgelegd voor extreme kostenstijgingen van materialen. Het doel is om de risico's te verkleinen, de schade te beperken en de productie op gang te houden. Met een gezonde sector kunnen we maatschappelijke uitdagingen zoals de woningbouw, verduurzaming, aanleg en onderhoud van infra samen aangaan.
Gerelateerd nieuws
In de infrasector staat gemiddeld 25% van de gerealiseerde omzet open aan vorderingen. De tijd tussen het moment dat de kosten worden gemaakt en de ondernemer deze betaald krijgt, legt een fors beslag op de liquiditeit. En daarmee wordt het ook een rem op investeringen en de snelheid van betalen aan de ketenpartners. De alternatieve betalingsregeling biedt hiervoor een oplossing. Logisch dus dat hier veel animo voor is.
De raadplegingen voor een herziening van de Europese Aanbestedingsrichtlijn zijn begonnen. De Europese Commissie geeft zelf al een schot voor de boeg met haar beleid om de administratieve lasten voor bedrijven en overheden fors te verlagen. Op het Aanbestedingscongres 2025, waar ruim 70 publieke opdrachtgevers en ondernemers bijeen kwamen, klonk duidelijk door dat daar grote behoefte aan is.
De krapte op de arbeidsmarkt is groot. Er moet efficiënter worden gewerkt en dat vraagt om een andere samenstelling van opdrachten. Het Rijksvastgoedbedrijf heeft een nieuw soort contract in voorbereiding: het geïntegreerd instandhoudingscontract (GIC). Al het onderhoud dat in een vastgoedcomplex moet plaatsvinden wordt ondergebracht in een enkel contract bij een enkele marktpartij.