Vormen van collectieve actie

Werkonderbreking of gehele stillegging van het werk

Deze stakingsacties, waarbij werknemers het werk neerleggen omdat zij van hun werkgever iets willen afdwingen, worden over het algemeen erkend. De reden hiervoor is dat bij een conflict veelal een oplossing gevonden kan worden door het voeren van onderhandelingen.

Stiptheids-, langzaamaan- en estafette-actie

Stiptheidsacties zijn acties waarbij de werknemers zich strikt aan bepaalde opdrachten houden zonder verder initiatieven te nemen of rekening te houden met een bepaalde praktijksituatie. Hierdoor kunnen net als bij langzaamaanacties vertragingen ontstaan waardoor de werkgever schade kan leiden. Bij estafette-acties volgen de acties van (groepen van) werknemers elkaar op. Hoewel dergelijke acties in principe worden erkend, kunnen zij veel schade berokkenen terwijl er door werknemers in principe weinig ‘offers’ worden gebracht.

Poortblokkade

Via poortblokkades dan wel intimidatieploegen, kan een beperkt aantal stakers het werken onmogelijk maken voor collega’s die wel willen werken. Poortblokkades zijn in beginsel onrechtmatig, tenzij er omstandigheden zijn die het onrechtmatige karakter van een poortblokkade wegnemen. Dit is bijvoorbeeld het geval indien uit veiligheidsoverwegingen de poort gesloten dient te blijven. Als individuele stakers zonder steun van werknemersorganisaties de toegang blijven blokkeren dan kunnen betrokken individuen civielrechtelijk aansprakelijk worden gesteld.

Collectieve ziekmelding

Een vrij nieuw fenomeen is de collectieve ziekmelding als actie tegen een werkgever. Vooral vanwege allerhande (re-integratie)verplichtingen is het noodzakelijk dat de werkgever controleert of de werknemer daadwerkelijk ziek is. Vereiste controle door de werkgever op korte termijn is echter nauwelijks mogelijk. De President van de rechtbank in Haarlem heeft in een geval van collectieve ziekmelding de uitspraak gedaan dat de vereiste evenredigheid tussen middel en doel ontbrak.

Bedrijfsbezetting

Bij een bedrijfsbezetting onttrekken de bezetters zich aan de gezagsverhouding van de bedrijfsleiding. Aangezien de bedrijfsleiding bij een bedrijfsbezetting geen enkele controle meer heeft over de werknemers en het pand kan er sprake zijn van een onrechtmatige daad.
Bedrijfsbezetting is een actieve vorm van actievoeren die in beginsel buiten het beschermde collectieve actierecht valt. Een bedrijfsbezetting zal meestal worden gezien als ‘onzorgvuldig’ handelen jegens of inbreuk op andermans eigendom.

Acties met politieke motieven

Deze acties richten zich niet tegen de werkgever maar tegen (het beleid van) de overheid. Met dergelijke acties wordt meestal beoogd regering en parlement onder druk te zetten. De acties kunnen verschillende vormen aannemen; b.v. demonstraties, protestbijeenkomsten, langzaamaanacties. Schade veroorzaakt door acties met politieke motieven komt niet voor schadevergoeding vanuit de Stichting OGB in aanmerking.