Doorbraak in vleermuisonderzoek: Utrecht staat eDNA toe
Dinsdag 16 december 2025
Goed nieuws: vanaf nu kunnen we in de provincie Utrecht met een nieuw eDNA-protocol snel en betrouwbaar vaststellen of er vleermuizen in spouwmuren zitten. eDNA staat voor ‘environmental DNA’: DNA-sporen die dieren achterlaten in hun leefomgeving, zoals huidschilfers, haren of uitwerpselen. Door deze sporen te verzamelen en in een laboratorium te analyseren, kunnen we aantonen of vleermuizen aanwezig zijn – zonder dat langdurig veldonderzoek nodig is. Dit betekent dat verbouwingen en isolatiewerkzaamheden niet meer maandenlang stil hoeven te liggen.
Waarom was dit nodig?
De afgelopen jaren zorgde vleermuisbescherming voor flinke vertragingen in de bouw. Na een uitspraak van de Raad van State moesten isolatiebedrijven en huiseigenaren uitgebreid ecologisch onderzoek doen voordat ze aan de slag konden. Dat onderzoek kostte duizenden euro’s en duurde soms zeven maanden. Begrijpelijk, want vleermuizen zijn wettelijk beschermd. Maar het maakte verduurzaming en renovatie bijna onwerkbaar.
Wat verandert er met eDNA?
eDNA biedt een innovatieve, betaalbare oplossing. Deze nieuwe methode verstoort de dieren niet, is betrouwbaar en geeft snel uitsluitsel of er vleermuizen aanwezig zijn. Daarnaast is de methode 10,5 maand te gebruiken, wat grote winst is ten opzichte van regulier veldvleermuisonderzoek.
Hoewel op de langere termijn gebiedsgerichte Soortenmanagementplannen (SMP’s) de weg vormen naar echt structurele en snellere vergunningverlening, functioneren deze plannen in veel provincies en gemeenten nog niet optimaal. Tot die tijd biedt eDNA een belangrijke oplossing om de huidige vergunningsproblematiek te verhelpen.
Inzet van Bouwend Nederland en ledenvoordelen
We zijn enthousiast over het nieuwe eDNA protocol van de provincie Utrecht en hopen dat andere provincies dit goede voorbeeld snel volgen.
Bouwend Nederland is nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van het Utrechtse eDNA-protocol en heeft zich ingezet voor werkbare kaders binnen dit protocol. In de komende maanden zullen wij andere provincies actief wijzen op de voordelen van dit protocol, met het oog op landelijke aansluiting en uniformiteit. Ook wordt verder gewerkt aan het verbeteren en verbreden van de methode, zodat eDNA in de toekomst bij nog meer typen werkzaamheden bruikbaar kan zijn.
Daarnaast heeft Bouwend Nederland een ledenvoordeel ontwikkeld bij een Nederlands laboratorium dat de eDNA-tests analyseert, zodat leden direct financieel voordeel hebben bij het gebruik van deze methode.
Meer weten?
Bekijk het volledige protocol van de provincie Utrecht of lees verder op hun website.