1. Home
  2. Nieuws
  3. Leidraad voor veilig en gezond werken in tunnels

Leidraad voor veilig en gezond werken in tunnels

Maandag 30 december 2024

Het werken in tunnels brengt specifieke risico’s voor de arbeidsveiligheid met zich mee. Daarom heeft het COB een leidraad ontwikkeld voor de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) in tunnels. De leidraad biedt een overzicht van de mogelijke arbeidsrisico’s en bijpassende beheersmaatregelen voor onder meer aanrijdingsgevaar, ondermaatse luchtkwaliteit, communicatie, noodsituaties, brand, vergroot effectgebied van raakvlakrisico’s en werken in het donker.

Het idee voor de leidraad ontstond tijdens het werken aan de Corbulotunnel als onderdeel van de RijnlandRoute. Daar kwam zelfstandig veiligheidskundige Dennis Koene uitdagingen tegen die een verband leken te hebben met het omsloten karakter van de tunnel. Maar hij vond nergens goede praktijkvoorbeelden. Als manager integrale veiligheid bij de Blankenburgverbinding constateerde hij hetzelfde: de kennis ‘in het veld’ wordt niet vastgelegd en evenmin gedeeld. Dat was voor het COB aanleiding om hem te vragen informatie op te halen bij de markt en deze leidraad te ontwikkelen. Het doel is het vergroten en delen van kennis over veilig werken in tunnels, bij zowel nieuwbouw als renovatie. Een belangrijk bijkomend doel is om het gesprek over arbeidsveiligheid naar voren te halen, naar de voorbereidingsfase van het project, in plaats van kort voor of zelfs tijdens de uitvoering zoals nu nog vaak het geval is.

Handige voorzet voor het V&G-plan

De leidraad gaat over arbeidsrisico’s die specifieke activiteiten overstijgen en een direct verband hebben met het omsloten karakter van een tunnel. Denk aan onderwerpen als aanrijdingsgevaar, ondermaatse luchtkwaliteit, communicatie, noodsituaties, brand, vergroot effectgebied van raakvlakrisico’s en werken in het donker. Bij de voorgestelde beheersmaatregelen is rekening gehouden met de arbeidshygiënische strategie. Kort gezegd: neem de bron van het gevaar weg en als dat niet kan, werk dan maatregel na maatregel af tot aan de laatste categorie van persoonlijke beschermingsmiddelen. In de leidraad staat heel praktisch het karakter van elk risico beschreven met een opsomming van de mogelijke beheersmaatregelen. De volgorde van de maatregelen heeft zoals gezegd een zekere hiërarchie, maar de leidraad hoeft niet punt voor punt te worden toegepast. Volgens Koene dienen de maatregelen in eerste instantie als voorzet voor het veiligheids- en gezondheidsplan dat de opdrachtgever verplicht is om op te stellen in de ontwerpfase, en dat daarna wordt aangevuld en bijgehouden door de uitvoerende partij.  

Extra aandacht voor luchtkwaliteit en calamiteiten

Koene spoort partijen die in en aan tunnels werken aan om vooral de thema’s luchtkwaliteit en noodsituaties goed te bestuderen. Volgens hem is het beheersen van de luchtkwaliteit bij ondergronds bouwen absoluut het moeilijkste. Zo was er bij de aanleg van de Maasdeltatunnel langere tijd nog geen doorgaande verbinding van de tunnel, zodat er geen natuurlijke ventilatie plaatsvond. Dat hebben ze onder andere opgelost door met een luchtslang verse lucht van buiten tot achter in de tunnel te blazen, waarbij de mogelijk vervuilde lucht uit de tunnel werd geduwd. Rond het thema noodsituaties wijst hij erop dat het heel belangrijk is om in samenwerking met externe hulpdiensten een helder calamiteitenplan op te stellen met duidelijke vlucht- en alarmeringsmogelijkheden. Daarbij geldt ook de bewustwording dat alles wat je de tunnel in brengt, een mogelijk obstakel wordt bij een eventuele ontruiming.

Bekijk de leidraad


Leidraad arbeidsveiligheid bij tunnelbouw en -renovatie - COB

Het COB ontwikkelt ook diverse kennismodules rond veilig werken in tunnels, arbeidsveiligheid is een van de onderwerpen: Kennisbingo Leren renoveren - COB

 

Fotoverantwoording: Tijdelijke aanrijbeveiliging met stapelblokken in de Corbulotunnel van de Rijnlandroute, Fred Leeflang.

Christel Peppelenbos
Beleidsadviseur veiligheid
E-mailadres

Gerelateerd nieuws

Donderdag 1 mei 2025
Onafhankelijk toezicht van Aboma verlegt onze grens

Als ontwikkelende bouwer werkt Hurks al meer dan 110 jaar aan de mooiste opdrachten in de woning- en utiliteitsbouw. ‘En bij al die projecten zijn we blij met de toegevoegde waarde van Aboma’, vertelt KAM-coördinator Gerard Mentink.

Maandag 28 april 2025
Nieuwe update handhaving Arbeidsinspectie straatwerk

Zoals al eerder vermeld, inspecteert de Nederlandse Arbeidsinspectie dit jaar en in 2026 op fysieke belasting bij straatwerk. Dit heeft tot een groot aantal stilleggingen geleid omdat er niet machinaal/mechanisch werd bestraat waar dat wel mogelijk was. We hebben met de arbeidsinspectie gesproken om meer duidelijkheid te krijgen wanneer een project stilgelegd zal worden. We blijven hierover ook met hen in gesprek.

Donderdag 17 april 2025
Tom Waes in gesprek met wegwerkers

Niet alle automobilisten zijn zich bij wegwerkzaamheden bewust van de risico’s van hun rijgedrag voor zichzelf en de wegwerkers. Tijdens de jaarlijkse Bewust Veilig-dag op 26 maart werd op meer dan 1000 locaties extra stilgestaan bij veiligheidsbewustzijn. Bij Verdegro, leverancier van botsabsorbeerders, verlichtings- en verkeersveiligheidssystemen gingen wegwerkers, in een PBM-vrije zone, in gesprek met de Vlaamse acteur en programmamaker Tom Waes. Hij raakte gewond op de Antwerpse ring toen hij inreed op een botsabsorbeerder.