Netbeheerders en bouwers in gesprek over netbewust bouwen

In een gezamenlijk webinar van Netbeheer Nederland en Bouwend Nederland, zijn netbeheerders en bouwers in gesprek gegaan over de mogelijkheden en onmogelijkheden van bouwen met netcongestie. Je kan het webinar hier terugkijken.

Verzwaren, verslimmen en verplaatsen

Verzwaren, verslimmen en verplaatsen, vat Rachel Marty, sector lead gebouwde omgeving bij Liander, samen. “De netcapaciteit die we nu hebben én de capaciteit die we gaan bouwen, kunnen we efficiënter gebruiken. We bouwen in Nederland ook geen twaalfbaanssnelweg, want dat wordt veel te duur. We zoeken het in oplossingen als een deel van de week thuiswerken, sommige mensen beginnen vroeger met werken of gaan in de trein aan het werk. Zo zullen we ook slim moeten omgaan met de netcapaciteit die we hebben.”

Dat betekent een actie voor iedereen. Netbeheerders blijven bouwen, proberen netcongestie inzichtelijker te maken en met concrete oplossingen te komen. Ontwikkelaars gaan hun plannen netbewust vormgeven en houden in een vroeg stadium rekening met de beschikbare netcapaciteit. Ten slotte zullen huishoudens en bedrijven hun gedrag moeten aanpassen en efficiënter met de beschikbare netcapaciteit om moeten gaan.

“Neem bijvoorbeeld een elektrische auto, die hoeft niet op vol vermogen te laden. Ook kun je het begin van een laadcyclus uitstellen naar een rustig moment”, zegt Marty. “Hetzelfde geldt voor een warmtepomp. Die kun je ook slim aansturen. We hebben netbesparende maatregelen nodig om de beschikbare netcapaciteit zo goed mogelijk te benutten.”

Meer bouwprojecten op dezelfde netcapaciteit

Hiervoor hebben netbeheerders en Bouwend Nederland verschillende oplossingsrichtingen in kaart gebracht. De belangrijkste zijn op www.netbewustbouwen.com te vinden: de ontwerpprincipes voor netbewust bouwen, de handreiking Netbewuste energieconcepten voor nieuwbouwwoningen en Netbewuste Nieuwbouw; het stedenbouwkundig perspectief. “Wij kijken graag samen met de netbeheerders naar de kansen in het ontwikkelproces. Zo kunnen we meer woningen aansluiten op dezelfde netcapaciteit”, vertelt Jan Kets, adviseur bij Bouwend Nederland.

“De meeste huishoudens zijn niet bezig met netbesparende maatregelen. Wanneer wij die al in het bouwontwerp meenemen en bouwprojecten  verslimmen met automatische energiemanagementsystemen, kunnen wij meer projecten realiseren op dezelfde netaansluiting. Energiemanagementsystemen zorgen er dan voor dat huishoudens mee kunnen doen, zonder dat ze ermee bezig zijn.”

Al deze zaken en principes gelden ook voor renovatieprojecten in de bestaande bouw, zegt Marty. "We zien al voorbeelden waar het lukt om netbewust te renoveren. Met minder belasting van het netwerk en een comfortabele woning met een lagere rekening voor de bewoner.”

Een gezamenlijke zoektocht

Dat dit behoorlijk wat vraagt van ontwikkelaars en bouwers, daar zijn zowel netbeheerders als de bouwers zich van bewust. "Ontwikkelaars en bouwers zullen op dit gebied creatiever moeten worden", stelt Kets. "Niet zomaar woningen intekenen op je perceel, maar betrek je netbeheerder en de gemeente vroeg bij je project en vraag ze naar de mogelijkheden. Kijk zelf ook rond in de buurt; is er bijvoorbeeld een energiehub waarmee je energie kunt uitwisselen? Denk daarbij niet alleen aan elektriciteit, maar neem ook gelijk de warmte- en koudevraag mee."

Een logisch aanspreekpunt hiervoor is de relatiemanager, merkt Ten Hoopen op. "Zij hebben inzicht in de situatie op het lokale net en het juiste netwerk. Daarbij is ook de capaciteitskaart van Netbeheer Nederland en de website www.mijnaansluiting.nl erg behulpzaam."

"De plaatselijke gemeente kan hier een belangrijke bemiddelende rol spelen", merkt Marty op. "Het is namelijk niet alleen een gezamenlijke opgave, maar ook een gezamenlijke zoektocht. Veel van de materie is nieuw voor alle partijen." Een belangrijke stelregel hierbij is dat lokale opwek ook zoveel mogelijk lokaal wordt gebruikt”, merkt Kets op. "Anders ben je meestal niet netbewust bezig."

Aan de slag met netbewust bouwen

Grote uitdaging blijven de omvangrijke bouwprojecten, zo legt Kets uit. "Wanneer wij tweeduizend woningen bouwen, dan moet je ook een school, een supermarkt, elektrische laadpunten enzovoorts meenemen. Dan heb je het echt over groot verbruikers die veelal op een wachtlijst komen te staan, maar wel noodzakelijk zijn voor een leefbare en kwalitatieve woonomgeving. Met de juist collectieve systemen gekoppeld aan energiemanagementsystemen kun je ervoor zorgen dat de uiteindelijke bewoners comfortabel kunnen wonen."

Netbeheerders bekijken al in pilots hoe het energiegebruik van gebouwen en woningen zo goed mogelijk op elkaar kan worden afgestemd. Daarbij is het verstandig om als ondernemer én bouwer alvast aan de slag te gaan en niet te wachten totdat de perfecte oplossing op de markt is, of totdat er een lokale netverzwaring is afgerond.

Oproep aan betrokken partijen

De woningbouwopgave en de energietransitie vragen méér van ons net dan ooit. Alleen het net uitbreiden duurt lang en is niet genoeg. Daarom is het nú tijd om netbewust te bouwen. Gemeenten: borg netbewuste uitgangspunten in de planfase en geef ruimte voor collectieve oplossingen. Ontwikkelaars en bouwers: benut de menukaarten en ontwerp vanaf dag één netbewust. Netbeheerders: ga vroeg in gesprek, denk mee en geef inzicht in beschikbare netcapaciteit en slimme koppelingen.

Zo benutten we samen de schaarse netcapaciteit optimaal, en blijft woningbouw mogelijk.