Van Werven: 'Steeds meer machinisten vragen om emissieloos'

Van Werven Infra & Recycling werkt uitsluitend op basis van onderaanneming. De meeste werknemers werken in de afvalsector, waarin ook veel internationaal wordt gewerkt. In de infratak werken ongeveer 175 mensen. Directeur infra Harry Hertsenberg beschouwt het als een uitdaging om het bedrijf klaar te maken voor schoon en emissieloos bouwen: "We moeten in totaal 150 machines en meer dan 60 vrachtwagens aanpassen voor 100 % emissievrij. Dat is een enorme klus. Inmiddels hebben we 15 elektrische machines en 3 elektrische vrachtwagens. Deels zelf omgebouwd en deels uit de fabriek. Onze eis is altijd dat een machine minimaal 8 uur moet kunnen draaien. Het is slechts één keer nodig geweest om een fabrikant hierop aan te spreken." Hij is benieuwd hoe de internationale markt voor elektrisch materieel zich zal ontwikkelen. "We verwachten eind mei onze eerste grote shovel uit China."

Bouwbedrijven al veel kennis over stikstofdeposito’s 

Van Werven heeft op dit moment al het elektrisch materieel aan het werk. Het wordt ook ingezet bij de restauratie van het Binnenhof, verklapt Hertsenberg. Vooralsnog is emissieloos werken duur, mede vanwege de aanschaf of ombouw van het materieel. Daarom kiezen ze heel bewust voor klanten die deze kosten willen maken. Daarbij geldt eveneens: zonder grijs geen groen. "We kunnen op dit moment nog niet al het werk emissieloos uitvoeren. Daarom geven we de voorkeur aan samenwerkingspartners die óók grijs uitvragen." Volgens hem hebben veel bouwbedrijven al meer kennis van emissieloos bouwen dan gemeenten. "Zelfs gemeenten in een Natura2000 gebied weten niet altijd hoe ze een Aerius-berekening moeten maken. Hiermee bereken je de stikstofdepositie als gevolg van projecten en plannen op Natura 2000-gebieden." Bouwbedrijven kunnen een Aerius-training volgen via de Bouwend Nederland Academy.

Steeds meer machinisten enthousiast

Emissieloos werken is complex, benadrukt Hertsenberg. Zo nam Van Werven een coördinator emissievrij werken aan. "Deze medewerker houdt zich voltijds bezig met alles wat nodig is om emissieloos materieel in te zetten. Denk aan goede instructies voor de uitvoerders, het maken van een omgevingsscan en het opstellen van laadprotocollen. Kennis van elektrotechniek is onontbeerlijk, die hebben we nu dus in huis." Het zal niet verbazen dat deze medewerker een van de enthousiaste pleitbezorgers van emissieloos werken is. Maar hij is lang niet de enige. "In het begin waren sommige collega’s wat sceptisch. Kan zo’n elektrische machine wel een hele dag werken? Nu hoor ik steeds vaker: ‘geef mij graag de eerstvolgende elektrische machine’. Het werken is stiller en gezonder. Daarbij wordt de rol van de machinist weer echt interessant, hij denkt met de uitvoerder mee over een efficiënte inzet van het materieel."

Nieuwe richtlijn Veilige inzet elektrisch materieel

Bij Van Werven zijn er gelukkig geen ongevallen geweest met elektrisch materieel. De belangrijkste boodschap voor machinisten: ga bij een storing niet zelf knutselen maar roep er een deskundige bij. Hertsenberg, ook voorzitter van adviesgroep KOMAT: "Iedereen die op de emissieloze bouwplaats rondloopt, moet zich bewust zijn van de veiligheidsrisico’s die deze nieuwe manier van werken met zich meebrengt. De inrichting van de bouwplaats verandert. Het nieuwe materieel wordt technisch vaak nog doorontwikkeld. En mensen op de bouwplaats krijgen andere rollen en verantwoordelijkheden. Deze factoren samen en vereisen een nóg scherper risicobesef. Daarom hebben we de richtlijn Veilige inzet elektrisch materieel ontwikkeld. Hierin vind je straks alle relevante informatie overzichtelijk op een rij. De ontwikkelingen gaan razendsnel, dus ik voorzie dat we het document in 2025 nog eens zullen actualiseren."

De echte oplossing voor het stikstofdossier ligt elders

Hertsenberg heeft ook een hartenkreet: "Opdrachtgevers en hoofdaannemers zouden veel meer vanuit partnerschap moeten denken. Benut de expertise van je onderaannemers en geef alle partijen via langjarige contracten de kans om te investeren. In de kabel- en leidingsector zijn drinkwaterbedrijf Vitens en netwerkbedrijf Alliander goede voorbeelden. Met meerjarige contracten  hebben alle partners de noodzakelijke continuïteit om te investeren in duurzaamheid en innovatie. Publieke opdrachtgevers zouden zich dat meer moeten realiseren. De bouw is een van de grootste werkgevers in Nederland en cruciaal om grote maatschappelijke opgaven als de woningbouw en renovatie van civiele werken te realiseren. Om dat te kunnen waarmaken is een gezonde cashflow nodig. Nu lijkt het soms alsof de bouw als oplosser van het stikstofdossier wordt gezien. Terwijl de echte oplossing elders ligt."