'Trots op de inventiviteit van onze mensen'

"Ik ben trots op de inventiviteit van onze mensen, hun vakmanschap." Restauratiebedrijf Zandenbouw houdt zich vooral bezig met het onderhouden en restaureren van monumenten: van een pan die scheefligt tot het herstel van kerken en boerderijen. "Uniek is onze specialisatie in het verplaatsen van historische constructies. We demonteren, nummeren en documenteren alle onderdelen. Van de muren tot de houtconstructies, en vervolgens slaan we die op. Wie op een andere plek in Oost-Brabant een schuur nodig heeft, kan bij ons aankloppen voor oude schuren. Klanten krijgen zo een gebouw dat bij de geschiedenis past, bij de locatie, bij het landschap. Daarbij heb je mensen nodig die vindingrijk zijn, die zelf oplossingen aandragen. Zo hebben we veel bijzondere projecten kunnen doen. Een goed voorbeeld is de zestien-eiken-schuur, een Brabantse dwarsdeelschuur die we in 2017 zelf hebben gebouwd op een landgoed net buiten Den Bosch.’

Wat was de uitdaging?

"Het ging hierbij niet om een klassieke restauratie, maar de constructieve opzet en het ontwerp waren wel identiek aan de schuren die honderd jaar geleden in Noord-Brabant werden gebouwd. In die zin zou je dit project een reconstructie kunnen noemen. De opdrachtgever was HilberinkBosch, een architectenbureau uit Berlicum met wie we vaak samenwerken. Zij werken vanuit een monumentale langgevelboerderij en wilden op het erf graag een dwarsdeelschuur laten bouwen voor extra vergaderruimte, opslag en stalling. Op het omringende landgoed hebben we zestien eiken gekapt die ziek waren of in de weg stonden. De uitdaging was om uit die eiken een volledige schuur op te bouwen. Samen met de opdrachtgever hebben we de bomen bekeken: hoe moeten ze worden gezaagd, welke onderdelen kunnen we eruit halen?"

Hoe hebben jullie dat aangepakt?

"Een bomenzager heeft ter plekke de stammen verzaagd tot de onderdelen die we nodig hadden. Het constructiehout hebben we uit de harde kern gehaald, de schors hebben we meegestort in de betonwanden en van de houtrestanten hebben we de dakbedekking gemaakt. Daarvoor hebben we gekeken naar eeuwenoude molens waarbij de daken bestonden uit een soort houten leien. Dat molendetail hebben we ook toegepast op het dak van deze schuur, door leien van het inlands eiken te maken. We hebben het hout bewust niet behandeld, materiaal moet ademen. Een monument is veel meer een organisme dan een ander gebouw. Ook deze zestien-eiken-schuur, die is gemaakt van natuurlijke materialen uit de directe omgeving, mag ademen, mag meebewegen met de natuur."

Wat is de sleutel tot succes geweest?

"De directe communicatie tussen de architecten en onze vaklieden. Onze timmerlui leerden conceptueel denken van de architecten, en andersom leerden zij van onze mannen wat wel en niet kan, hoe hout zich gedraagt. Je hebt mensen nodig die zelf nadenken, die oplossingen durven en kunnen verzinnen. Bij ons werken vijftien volwaardige vaklieden. Ik heb er altijd een hekel aan als mensen buiten op de bouw niet met een architect mogen communiceren. Bij ons hoeft niet alles via het kantoor te lopen. Dat maakt ons bedrijf wezenlijk anders dan andere bedrijven. Ons personeel is in hoge mate zelfsturend. De jongens komen iedere keer zelf met oplossingen die ze met de opdrachtgever en de architecten bespreken, dat is heel gaaf om te zien."