Is het bouwteam heilige graal van de bouw?

"Normaal zetten we alles achter elkaar in de bouw. We hebben eerst de opdrachtgever, die maakt een set van eisen. We gaan ontwerpers inschakelen, die bedenken alles. Dan krijg je de aannemer, die mag dan gaan bouwen. Heel lineair dus", vertelt Jaap de Koning, aanbestedingsexpert en hoofd van de vestiging Amsterdam van Witteveen+Bos. "De kern van de contractvorm bouwteam is dat de aannemer een gedeelte wordt van het ontwerpproces. Hij praat dan mee over bouwbaarheid, logistiek, risico's in de uitvoering. Die risico's liggen dan in de bouwteamfase al op tafel. Zo worden de mogelijke problemen in een vroeg stadium al ontdekt, aangekaart en degelijk verdeeld."

Meemaken, leren en actualiseren

Opdrachtgevers en opdrachtnemers zijn al enkele jaren enthousiast over het bouwteam, maar volgens De Koning was er "nog geen actuele basis om op te bouwen". Het bouwteam is geen nieuw concept: origineel is het idee tot stand gekomen tijdens de wederopbouw van de jaren 50 en opnieuw tot leven gewekt in de jaren 90. De Koning en de denktank Duurzaam Gebouwd hebben het idee gemoderniseerd: "wij hebben het bouwteam gemoderniseerd wat betreft huidige wet- en regelgeving en geschikt gemaakt voor geïntegreerde contracten". Een geïntegreerd contract betekent over het algemeen dat de aannemer deel uitmaakt van het ontwerpproces, voor eigen risico en rekening. "Het aardige aan wat Jaap en Duurzaam Gebouwd hebben gedaan, is dat ze de ervaringen die we de laatste twintig jaar hebben opgedaan hebben verwerkt in een nieuwe standaard", zegt hoogleraar bouwmanagement aan de TU Delft, Hans Wamelink.

Geen heilige graal, wel belangrijke uitkomst

Toch ziet Wamelink het bouwteam niet als de heilige graal van de bouw. "Voor het verbeteren van de bouw is er een aantal mogelijkheden. Het project optimaliseren, daar kan deze nieuwe versie van het bouwteam een belangrijke rol in vervullen. Door minder projectmatig te werken en van het unieke af te stappen, kunnen bouwers elkaars ervaringen makkelijker gebruiken, dat heet ketensamenwerking. De derde mogelijkheid is het verder standaardiseren van de ontwerpen door meer geïndustrialiseerd te werken." Echte nadelen van het bouwteam ziet Wamelink niet, wel wijst hij erop dat "het op de juiste manier en bij de juiste projecten toegepast moet worden. Dat is goed aan deze nieuwe versie: in het voorwoord geven de schrijvers aan dat ze zich richten op middelgrote en grote projecten. Als je als grote opdrachtgever een weg, gebouw of brug bouwt en beheert voor vijfentwintig jaar ligt een geïntegreerd contract voor de hand". Bij kleine projecten is het bouwteam mogelijk minder efficiënt, vinden Wamelink en De Koning.

Het belangrijkste is volgens Wamelink en De Koning dat er openheid en goed overleg over het neerleggen van de risico's plaatsvindt. "De risico's moeten komen te liggen bij die partijen die er wat mee kunnen", aldus Wamelink. Nu komen risico's die niet bij opdrachtnemers horen te liggen daar soms wel terecht vanwege de contractvorm. Dat kan in de voorfase opgelost worden, door de verschillende typen risico's te verdelen over de partijen.

Meer weten? Luister dan de uitzending van BNR Bouwmeesters van 31 augustus terug over 'Is het bouwteam terug van weggeweest?' of bekijk het overzicht van alle uitzendingen.