Volgend kabinet moet fundament leggen voor bouw en infra
Dinsdag 16 september 2025
De bouw- en infrasector maakt de balans op na het bekend worden van de plannen van het demissionaire kabinet op Prinsjesdag. De conclusie luidt dat deze begrotingen niet los te zien zijn van de campagne en naderende verkiezingen. Voorzitter Arno Visser: "Er komen nieuwe verkiezingen aan en dus zijn de begrotingen beleidsarm. Dat was voorspelbaar. Het is aan een volgend kabinet om de financiële en organisatorische randvoorwaarden te scheppen waarop zowel ondernemers als bewoners en reizigers kunnen bouwen."
De aanpak van stikstof is cruciaal voor de bouw en infra. Het is daarom teleurstellend dat de aangekondigde €2,6 miljard in feite slechts eerder toegezegde middelen in een nieuw jasje zijn. Bovendien is onrealistisch dat de maatregelen voldoende bijdragen aan natuurherstel en het weer op gang brengen van de vergunningverlening. Zo blijft de stikstofaanpak ondermaats en staat Nederland er anno 2025 slechter voor dan bij de start van dit kabinet. De nieuwe Tweede Kamer moet de stikstofaanpak daarom direct ter hand nemen. Visser: "Door de combinatie van hoge stikstofuitstoot en verzwakte natuur kan op veel plekken geen bouwvergunning worden afgegeven. Volgens onze berekeningen komen 244.000 geplande woningen in de gevarenzone. 17 grote infraprojecten zijn al eerder stopgezet. Helaas lossen we dat nu niet op. Een volgend kabinet zal als de bliksem de verloren tijd goed moeten maken."
Woningnood vraagt om korte en lange termijn oplossingen
De maatschappelijke impact van de woningnood is evident. Om te bouwen zijn locaties nodig en daarvoor zijn vooral gemeenten aan zet. Aan hen de taak om op korte termijn een ‘straatje erbij’ te bouwen. Het is bovendien van belang te voorkomen dat gemeenten extra eisen stapelen bovenop landelijke regelgeving en zo de bouw verder vertragen. In geval van onenigheid tussen bestuurslagen over de aanwijzing van bouwlocaties, mag de minister vaker haar wettelijke instrumenten gebruiken om de knoop door te hakken en zo de vaart in het bouwproces te brengen. Het verminderen van de regels binnen STOER verdient steun en moet worden voortgezet. Het is goed te zien dat het kabinet met een nieuwe Nota Ruimte grote bouwlocaties aanwijst en scherpe keuzes in de ruimtelijke ordening aankondigt. Keuzes maken op centraal niveau zijn nodig om de schaarse ruimte te verdelen. Visser: "Vrijwel alle partijen en alle politici bij rijk, provincies en gemeenten vinden woningbouw topprioriteit. Toch worden er steeds minder vergunningen afgegeven en woningen opgeleverd. Dat baart ons zorgen. We steunen minister Keijzer in de uitvoering en sturing op locatie en roepen het volgende kabinet op om daarbij stevig door te pakken, met maatregelen gericht op zowel de korte als de lange termijn."
Energietransitie: tempo moet fors omhoog
De vertraging in de uitvoering van de energietransitie maakt dat de klimaatdoelen steeds verder uit zicht raken. Netcongestie bemoeilijkt de woningbouw en ondernemers die hun bedrijf willen verduurzamen. Visser: "De energietransitie moet meer vaart krijgen, met prioriteit voor aansluitingen op het elektriciteitsnet van woningbouw."
Financiering voor 'grootste instandhoudingsopgave ooit' blijft achter
Rijkswaterstaat werkt steeds nauwer met de sector samen en bouwt uitvoeringscapaciteit op. Dat is een positieve ontwikkeling en laat zien dat grote maatschappelijke uitdagingen voortvarend kunnen worden aangepakt. Voor het tweede jaar op rij noemde de koning het belang van 'de grootste instandhoudingsopgave ooit'. Toch blijft de financiering ook dit jaar ver achter bij de ernst van die opgave. Er is onvoldoende geld voor zowel de instandhoudingsopgave als de nieuwe aanleg van infra. Visser: "Ook op gebied van infrastructuur wordt de rekening doorgeschoven naar een volgend kabinet. Alleen met voldoende middelen voor onderhoud blijven wegen en bruggen veilig berijdbaar. De aanleg van nieuwe infrastructuur is onlosmakelijk verbonden aan het bouwen van nieuwe woningen".
Stevig fundament voor bouw en infra
Bouwers staan klaar om woningen te bouwen, infra te onderhouden en de energietransitie te versnellen. In de Troonrede noemde de koning terecht het belang van de politiek en samenleving om in het hier en nu toekomstgericht te blijven denken en handelen. Wat nodig is, is een stevig fundament van helder beleid en duidelijke keuzes. Visser: "We bevinden ons in een lastige politieke situatie en een onzeker maatschappelijk tijdsgewricht. Op veel terreinen is nieuwe aanpak nodig, en dus een nieuw kabinet. Niemand is gebaat bij een lange formatie. Oplossingsgericht samenwerken moet voorop staan."