Masterclass Wethouders Wonen Limburg over transparantie, plannen en modulair bouwen

Los van wethouders en hun teammanagers en afdelingshoofden waren ook marktpartijen en directeur-bestuurders van woningcorporaties van de partij. Beatrice Dormans, regiomanager Bouwend Nederland Zuid, licht toe: "We hadden ook een primeur: het was de eerste keer dat corporaties voor een dergelijk evenement een uitnodiging hadden ontvangen. Vanwege de woondeal die in 2023 is getekend, moeten er in Limburg in totaal 26.550 woningen bij komen. Daarom is het belangrijk om, naast de provincie, gemeenten en marktpartijen, ook corporaties hierbij aan te laten sluiten. Normaal wordt een dergelijk evenement eens in de vier jaar gehouden en dan meestal na afloop van de gemeenteraadsverkiezingen. Maar omdat er zoveel in de bouw en infra speelt en zowel gemeenteraads- als landelijke verkiezingen op de agenda staan, hebben we gekozen om deze dag naar voren te trekken."

Rol van de gemeente

Na het openingswoord van gedeputeerde Michael Theuns en Bouwend Nederland was het de Provincie Limburg die een uitgebreide update gaf: over de stand van de woningbouw, welke initiatieven er worden genomen maar ook de oproep aan gemeenten en corporaties om de provincie te benaderen. "Ook werd een toelichting op het versnellingsmenu gegeven en welke rol de provincie speelt in het vergemakkelijken van het bouwproces", voegt Dormans toe. "Net als veel andere sectoren kampt de bouw met en tekort aan personeel. Gemeenten kunnen de provincie benaderen voor extra capaciteit of met vragen rondom bijvoorbeeld financieringen. Verder werd stilgestaan bij onder meer de inrichting van regionale versnellingstafels, standaardisatie en uniformiteit. Kortom: een lijst met zaken vanuit de provincie om de bouw van woningen te vergemakkelijken en bepaalde zaken te versnellen."

Patrick Ubags, voorzitter van het afdelingsbestuur van Bouwend Nederland in Limburg, ging in zijn verhaal in op het aandeel van marktpartijen. "We vinden het belangrijk dat er een goede samenwerking tussen corporaties, gemeente, ontwikkelaars en marktpartijen plaatsvindt. Daarom is door de provincie de 'klankbord marktpartijen' in het leven geroepen zodat we gevieren kunnen kijken waar met name behoefte aan is. Onze leden nemen daarin een actieve rol. Samen agenderen we binnen de klankbordgroep thema’s zoals betaalbaarheid en hoe we dit met elkaar kunnen bereiken. Daarnaast zijn we als klankbordgroep ook goed aangehaakt bij de oprichting en inrichting van de regionale versnellingstafels."

 
Van omgevingsvisie tot realisatie

Vervolgens was het woord aan de gemeenten Voerendaal en Weert. Beiden hebben op een eigen manier inzichtelijk gemaakt wat, waar en tegen welke voorwaarden er in hun respectievelijke gemeenten mag (en kan) worden gebouwd. "Beide gemeenten gaven aan hoe er perfect van een omgevingsvisie tot realisatie kan worden overgegaan. Zo heeft Voerendaal het Masterplan Wonen opgezet waarbij onder meer de eigen inwoners en een extern bureau zijn betrokken. Zo zijn ze gezamenlijk de exercitie aangegaan om te kijken wat geschikte locaties zijn in hun gemeente om zo’n 400 woningen te laten verrijzen. In het kort komt het erop neer dat zowel Voerendaal als Weert hun omgevingsvisie helder hebben omschreven, deze vervolgens hebben gedeeld en zo duidelijkheid aan de markt hebben gegeven. Dan weet iedereen meteen waar hij aan toe is en dat werkt snelheid in de hand. Beschouw het als 'van toevalsplanologie naar uitnodigingsbeleid': door kraakhelder te zijn in je omgevingsvisie weet iedereen over het wat, wanneer en hoe. Gemeenten laten op dat vlak zaken nog (te) vaak open met een willenkeur aan plannen tot gevolg."

Van betaalbaar naar haalbaar

Na de break werden de corporaties en de markt (lees: leden van Bouwend Nederland) aan het woord gelaten waarbij het thema betaalbaarheid een centrale rol innam. Nogmaals Dormans: "De belangrijkste conclusie van dit deel van de Masterclass is dat wanneer marktpartijen snel worden betrokken, bijvoorbeeld al bij de planvorming, iedereen zijn eigen wensenlijst op tafel kan leggen en kunnen marktpartijen, corporaties en ontwikkelaars allemaal water bij de wijn doen om zo een tot een betaalbaar en haalbaar plan te komen. Het is daarom van essentieel belang om met z’n allen alles in een zo vroeg mogelijk vroegtijdig stadium te bespreken."

In het laatste deel van de dag werd ook stilgestaan bij parallel plannen. "Een thema dat vandaag de dag in iedere versnellingstafel wordt opgenomen", stelt Dormans. "Dit betekent dat je in het proces sommige zaken naast elkaar laat lopen en niet successievelijk afhandelt. Parallel plannen vergt wel iets van het ambtelijke apparaat, van de inrichting van een project maar ook dat gemeenten bepaalde projecten moeten prioriteren. Transparantie is hierbij een belangrijke voorwaarde: marktpartijen, corporaties, gemeenten en ontwikkelaars moeten niet langer de kaarten tegen de borst houden. Alleen bij volledige openheid krijgen de betrokkenen begrip voor standpunten van de ander."

Modulair bouwen

Tot slot was werd modulair bouwen aangekaart. Het is een oplossing om betaalbaar te kunnen bouwen maar rondom deze discussie is vaak het woord 'eenheidsworst' te bespeuren. "Daar hadden onze leden iets leuks op gevonden", licht Dormans toe. "We lieten in een quizachtige opstelling foto’s zien van twee gebouwen: een modulair gebouwde woning en een maatwerk. De reacties waren verrassend, soms was de ene niet van de andere te onderscheiden en gaf zo stof tot nadenken. Na afloop van het inhoudelijke deel van de dag was er tijd voor een lunch en het besprokene nog een keer de revue te laten passeren."

Michael Theuns, gedeputeerde Ruimte, Wonen, Water, Bodem en Leefbaarheid, sluit af: "Met de landelijke én gemeenteraadverkiezingen voor de deur was het een goed moment om niet alleen te reflecteren op wat we samen al hebben bereikt, maar vooral ook om vooruit te kijken. De woningbouwopgave blijft immers onverminderd groot. Kern van de bijeenkomst was hoe we allemaal vanuit ons eigen werkveld kunnen zorgen voor een versnelde realisatie van de juiste woningbouw.