Wet kwaliteitsborging gaat definitief in op 1 januari 2024

Waarom is de Wkb voor mij van belang?

Op 14 mei 2019 nam de Eerste Kamer de Wet kwaliteitsborging (Wkb) voor het bouwen aan. Die wet heeft als doel de bouwkwaliteit en het bouwtoezicht te verbeteren door inschakeling van private kwaliteitsborgers. Daarnaast wordt de aansprakelijkheid van aannemers ten opzichte van particuliere en professionele opdrachtgevers uitgebreid. Voor de bouw heeft de invoering van deze wet grote consequenties voor de bedrijfsvoering en het aantonen van de kwaliteit van het bouwwerk. Een goede voorbereiding en hiermee tijdig starten(!) zijn dan ook van groot belang om na invoering niet in de problemen te komen.

Tot de invoering van de wet worden met ongeveer 10% van de eenvoudigere bouwprojecten proefprojecten gedaan. Als de wet wordt ingevoerd, dan gebeurt dit vooralsnog alleen voor eenvoudige bouwprojecten (gevolgklasse 1). Op een later moment wordt beslist of de wet ook gaat gelden voor complexere bouwprojecten (gevolgklasse 2 en 3). De uitbreiding van de aansprakelijkheid geldt wel direct voor alle bouwprojecten in alle gevolgklassen.

Drie doelen Wet kwaliteitsborging

Een verbeterde (borging van de) bouwkwaliteit
Een verbeterde positie van de consument
Het stimuleren van kwaliteitsverbetering en faalkostenvermindering

Om dit te bewerkstelligen, wordt een stelsel ontwikkeld voor toetsing op relevante aspecten van kwaliteit van het eindproduct door een onafhankelijke marktpartij. Verder zal een verklaring van de kwaliteitsborger bij oplevering voorwaarde zijn voor ingebruikname en wordt een aantal wijzigingen in het Burgerlijk Wetboek doorgevoerd.

Wat verandert er precies?

De aansprakelijkheid van de aannemer wordt verruimd. Ook als gebreken NIET bij oplevering geconstateerd zijn, blijft de aannemer aansprakelijk. Tenzij de gebreken niet aan de aannemer zijn toe te rekenen.
De 5%-regeling voor de woningbouw gaat veranderen. Het komt neer op vrijgave van de laatste 5% op expliciet aangeven van de consument/opdrachtgever. De bouwer moet daarom het moment van oplevering duidelijk communiceren aan de consument.
De aannemer heeft bij woningbouw een informatieplicht en moet de consument/opdrachtgever informeren over de wijze van verzekeren voor gebreken en afbouw.
De aannemer moet bij oplevering een opleverdossier aan de consument/opdrachtgever overhandigen waarin volledig inzicht geboden wordt in de nakoming van de overeenkomst.
Het stelsel van toetsing op relevante aspecten van kwaliteit wordt aangepast.
Vóór in gebruik name van een bouwwerk is een goedkeurende verklaring van een kwaliteitsborger nodig.

Gevolgen voor bouwbedrijven

Wat blijft?	Aanvraag omgevingsvergunning (welstand en bestemmingsplan) (Ontwerpen en) Bouwen conform Bouwbesluit en private eisen Bouwbesluit gaat over in de Bbl (Besluit bouwwerken leefomgeving) zodra de WKB/Omgevingswet van kracht wordt.
Wat vervalt?	Indienen vergunningsgereed ontwerp bij gemeente Toetsing en toezicht door gemeente
Wat komt erbij?	Toetsing en inspectie door kwaliteitsborger Informatie aanleveren aan kwaliteitsborger Informatievoorziening opdrachtgever
Burgerlijk wetboek	Aanscherping aansprakelijkheid met 'omgekeerde bewijslast' leidt mogelijk tot meer conflicten, arbitrages en dergelijk. De administratieve consequenties van de 'bewijslast' zijn nog moeilijk te overzien. Dit geldt ook voor het opleverdossier.
Nieuw stelsel	Er komt een andere toetser/toezichthouder op de bouw; De uitspraak over kwaliteit verschuift van ontwerp naar gereed product; Opleveringsverklaring van de kwaliteitsborger is nodig voor gereedmelding van de gemeente en in gebruikname pand (via de vergunninghouder).

Voordelen

Vroegtijdige aanlevering van gegevens ontwerp bij gemeente is niet meer nodig. Mogelijk doorlooptijdverkorting vergunningsproces en Toetsen kwaliteitsborger afgestemd op bouwproces (efficiencyvoordeel).
Extra set ogen werkt ‘disciplinerend’.
Lagere faalkosten door eerder ontdekken van non-conformiteit.
Kennis inbreng kwaliteitsborger werkt kwaliteitsverhogend.
Rapportage kwaliteitsborger ook bewijsvoering m.b.t. aansprakelijkheid.
Toename eigen interne kwaliteitsborging: aantonen dat iets voldoet vs afwijkingen registreren

Nadelen

Kwaliteitsborger toetst intensiever dan gemeente
Omgekeerde bewijslast aansprakelijkheid: meer conflicten?
Toename kosten kwaliteitsborging versus afname leges (?)
Het bijhouden van as built informatie (ook die van onderaannemers) zorgt mogelijk voor extra administratieve lasten