Vernieuwing van de sector

Het Meerjarenprogramma 'Vernieuwing van de sector' heeft als doel slimmer, beter, sneller en winstgevender invulling te kunnen geven aan de maatschappelijke uitdagingen. Op deze pagina lees je ons beleid, welke projecten er lopen en bieden we praktische informatie.

De maatschappelijke uitdagingen waarin de bouw- en infrabedrijven een belangrijke rol spelen als onderdeel van de oplossing zijn zeer groot en urgent. Alle burgers en bedrijven in Nederland hebben daar dagelijks mee te maken en de consequenties van niets of te weinig doen worden steeds nadrukkelijker gevoeld. Deze uitdagingen zijn bijvoorbeeld:

• Het betaalbaar en schaalbaar oplossen van het tekort aan 900.000 duurzame nieuwe woningen tot en met 2030.
• Een toekomstbestendige en veilige infrastructuur bouwen en onderhouden voor 2050.
• Duurzaam renoveren en vervangen van miljoenen gebouwen en tienduizenden civiele kunstwerken voor 2050.
• Een 50% reductie van het gebruik van primaire grondstoffen voor 2030.
• Het klimaatbestendig maken van ons land (hittestress, wateroverlast, bodemdaling) voor 2050.
• Het significant reduceren van broeikas- en stikstofemissies voor 2030.

Gebouwen en infrastructuur spelen een cruciale rol in het aanpakken van deze uitdagingen. De brede bouwsector (markt, overheden, kennis-/onderwijsinstellingen, financiers) wordt steeds vaker om oplossingen gevraagd. Het is uitdagend om in de bouwsector met ontwikkeling en toepassing van (nieuwe) technologie, industrialisatie en innovaties, nieuwe samenwerkingen en betere randvoorwaarden, het halen van deze doelen te versnellen.

Vernieuwing noodzakelijk

Om afdoende tegemoet te komen aan deze uitdagingen is vernieuwing urgenter dan ooit. De grote behoefte aan oplossingen vanuit de sector en tegelijkertijd toenemende complexiteit en eisen die aan de bouwketen worden gesteld, vragen om aanpassingen in de bedrijfsvoering voor een aanzienlijk deel van de sector. Enerzijds om de (ver)bouw en het onderhoud van gebouwen en infrastructuur betaalbaar te houden, anderzijds om de eigen rendementen te verhogen met een kwalitatief hoogwaardige en betrouwbare uitvoering met zo min mogelijk verspilling. Dit vergt onder andere investeringen in een brede toepassing van industrialisatie, (digitale) technologie en innovatie.

'Vernieuwing van de sector' is een zeer breed thema dat speelt bij alle bedrijven en in de hele bouwketen. Waar wordt de komende drie jaar op ingezet? Dat doen we met heldere doelen en toepassingsgerichte activiteiten en kijken we scherp naar bestaande initiatieven in en rond onze vereniging. Landelijk en regionaal zijn er tientallen initiatieven die hieraan bijdragen, zowel inhoudelijk als vanuit samenwerking in de bouwketen.

De maatschappelijke uitdagingen hebben gezamenlijk gemeen dat er overkoepelende onderwerpen zijn die bijdragen aan het beter en sneller bereiken van de maatschappelijke opgaven en uitdagingen in de sector: industrialisatie, (digitale) technologie en innovatie.

Doel Meerjarenprogramma en lopende projecten

Het doel van het programma Vernieuwing van de sector is het ondersteunen van bedrijven om verspilling van tijd, middelen en materiaal in het eigen bouwproces en in de bouwketen tegen te gaan door ontwikkeling en toepassing van technologie, industrialisatie en innovatie. Dit moet binnen drie jaar resulteren in aantoonbare kostenreductie door het tegengaan van verspilling van tijd, middelen en materiaal in het bouwproces en in de bouwketen, maar ook aantoonbaar meer samenwerking, benutting door bedrijven van financiële faciliteiten en toepassingsgerichte praktische handvaten. Tot slot moet dit programma resulteren in een zichtbare aanjagende rol van onze verenging en onze leden in bestaande landelijke en regionale overlegstructuren op het gebied van technologie, industrialisatie en innovatie.

Subdoel 1: verbeteren randvoorwaarden waarmee bedrijven nieuwe (digitale) technologie, industrialisatie/prefab en innovatie vorm kunnen geven

Nieuwe bouwtechnieken, -processen, -materialen en een omslag in denken en houding zijn essentieel. Een versnipperde bouwketen (overheid-markt-financiers-kennisinstellingen), met onvoldoende programmatische innovatie en kennisopbouw in een concurrentiele (aanbestedings-) markt en onvoldoende continue vraag om investeringen terug te verdienen helpt daarbij niet. Standaardisatie, repetitie en uitwisselbaarheid liggen bij gebouwde objecten gemiddeld lager dan bij andere industrieën. Bouwbedrijven zijn bovenmatig capaciteitsgedreven, improvisatiegericht en ambachtelijk ontwikkeld. De komende drie jaar wordt ingezet op het creëren van gunstigere condities voor bedrijven om nieuwe (digitale) technologie, industrialisatie/prefab en innovatie in de bedrijfsvoering toe te passen. Om dit te bereiken zetten we in op projecten en activiteiten met als beoogd effect:

• Reductie van bestaande belemmeringen in wet- en regelgeving, risicoverdeling en uitvragen.
• Toename industriële productie bouwcomponenten, Industrieel-Flexibel-Demontabel bouwen van gebouwen en infrastructuur en toepassing van nieuwe technologieën (robotica, AR/VR, drone, 3D-printen).
• Opschalen van de marktvraag via een portefeuilleaanpak door opdrachtgevers.
• Gebruik van de (samen) ontwikkelde toepassingsgerichte praktische handreikingen op het gebied van (digitale) technologie, industrialisatie/prefab en innovatie door leden en stakeholders.

Subdoel 2: leden informeren over relevante (kennis-)ontwikkelingen en introduceren met potentiële (business-)partners en financiële faciliteiten

Een intensieve samenwerking door (strategische) partners in projecten resulteert in een cultuur van onderling vertrouwen, werkwijze en omgang met andere partijen in de keten die leiden tot betere (innovatieve) oplossingen voor bouwvraagstukken die sneller, met minder fouten en (mede daardoor) goedkoper worden en nieuwe businessmodellen opleveren. Ontwikkeling en opschaling van technologie, industrialisatie en innovatie helpt daarbij. Alle ondernemingen moeten daarin kunnen meebewegen. Proactieve ondersteuning van koplopers en 'first-followers' draagt bij aan het plaveien van de weg voor het hele peloton van bedrijven in alle marktsegmenten. Om dit te bereiken zetten we in op projecten en activiteiten met als beoogd effect:

• Grotere toename van bouwondernemingen die in coalities deelnemen en inbreng leveren aan (door overheden gefaciliteerde) innovatie/subsidietrajecten waarin kan worden geëxperimenteerd. Bijvoorbeeld door het faciliteren van gezamenlijke deelname in trajecten vanuit het Nationale Groeifonds, Missiegedreven Innovatieprogramma’s, Europees Recovery Fund (Europa) of regionale fondsen en regionale kennishubs. Lessen vanuit deze trajecten worden breed in de sector gedeeld.
• Actievere verbinding tussen startups en 'traditionele' bouwondernemingen.
• Betere ontsluiting van beschikbare kennis die wordt ontwikkeld op WO en HBO voor toepassing in dagelijkse bouwpraktijk. Hiervoor worden bijvoorbeeld de 4.TUBouw en het HBO Lectorenplatform Gebouwde Omgeving ingezet.

Subdoel 3: regie op agenderen en uitvoering

De oplossingen en optimale condities moeten in de bouwketen gezamenlijk worden gevonden. De komende drie jaar zal met de leden en de betrokken partners in andere branches, overheden en kennisinstellingen een stevige gezamenlijke regie gevoerd moeten worden op agendering en uitvoering. Daarvoor is al een landelijke en regionale infrastructuur aanwezig die de komende drie jaar versterkt zal worden. Het is niet nodig allerlei nieuwe structuren op te zetten. De bestaande gremia zoals BTIC, DigiGO, Bouwcampus en regionale (innovatie)hubs benutten en versterken we. Om dit te bereiken zetten we in op projecten en activiteiten met als beoogd effect:

• Stevige agendering van deze onderwerpen in het strategische en bestuurlijke gesprek. Doel hiervan is om voortgang te boeken in het wegnemen van belemmeringen voor toepassing van (digitale)technologie, industrialisatie en innovatie. Hiervoor dienen bijvoorbeeld het bestaande Bouwberaad en de Bouwcoalitie.
• Bouwbrede afspraken over ontwerpprincipes, definities, uitvragen en uitvoering op basis van behoefte vanuit de markt. Hiervoor dienen bijvoorbeeld het bestaande BTIC (innovatie/industrialisatie), de DigiGO/BIMLoket (digitalisering) en het Opdrachtgeversforum in de Bouw (aanbesteden).

Subdoel 4: ketenpartners verbinden met bouwondernemingen en vice versa

Potentiële partners in de bouwketen zijn niet altijd in voldoende mate bekend met de mogelijkheden die bouwondernemingen ontwikkelen of bieden op het gebied van technologie, industrialisatie en innovatie. Ook zijn niet alle bouwondernemingen bekend met de mogelijkheden die de andere ketenpartners bieden. Het is essentieel om de komende drie jaar wederzijds proactief te informeren en uit te wisselen. Om dit te bereiken zetten we in op projecten en activiteiten met als beoogd effect:

• Bestaande initiatieven krijgen een groter bereik. Landelijke initiatieven zoals InfraTech, InnovationExpo, Building Holland zijn voorbeelden voor ontmoeting en inspiratie. Regionaal bieden regiodagen goede mogelijkheden om technologie, industrialisatie en innovatie onder de aandacht te brengen.
• Zichtbaarheid van nieuwe toepassingen en samenwerking wordt versterkt door inzet van eigen communicatiemiddelen/faciliteiten. Hiervoor zijn initiatieven zoals 'De bouw maakt het slim' belangrijk.
• Betere informatievoorziening voor, en verbinding tussen, leden en ketenpartners over kansrijke gezamenlijke landelijke en regionale ontwikkel- en opschalingstrajecten.

Resultaten Vernieuwing van de sector in eerste helft 2022

Kick-off bijeenkomst

Begin dit jaar is het team gevormd en is er een kick-off bijeenkomst geweest (17 maart 2022). Daaropvolgend hebben we in het programmateam het hoofddoel aangescherpt (in samenspraak met de opdrachtgever) en de beoogde effecten beschreven die we na drie jaar willen zien.

In- en externe belangenmatrix ontwikkeld

Naast de matrix hebben we afspraken gemaakt hoe we bepaalde onderdelen van het meerjarenprogramma Digitalisering inlijven in dit programma.

Projectplan De Bouw Maakt het Slim (DBMHS) is aangepast

DBMHS wordt meer als paraplu gebruikt waaronder meerdere initiatieven kunnen worden ontplooid. Denk ook aan campagne 'De bouw maakt het' waaronder meerdere initiatieven lopen. Daarbij ligt de nadruk op zichtbaarheid en praktische informatie en inspiratie voor de leden. Er is een opdracht verstrekt voor het maken van een nieuwe videoserie DBMHS waarbij zes ondernemers aan woord komen over praktische innovaties.

TKI Bouw en Techniek

Het Bouw en Techniek Innovatiecentrum (BTIC) is per 1 juli overgegaan in TKI Bouw en Techniek. Wij ondersteunen het TKI.

Algemene activiteiten binnen meerjarenprogramma

Er zijn innovatiehubs in kaart gebracht, afspraken gepland om te bezien welke rol de innovatiehubs kunnen en willen innemen. Ook zijn onderzoeken die de thema's raken geïnventariseerd en ter analyse verdeeld in het projectteam en er zijn ledengroepen gekoppeld aan de thema's.

Er is een koppeling vanuit dit meerjarenprogramma gelegd naar het onderzoek arbeidsproductiviteit dat via het meerjarenprogramma Toekomst van Werk wordt uitgevoerd.

De samenhang Bouwberaad - sectoren en samenhang digitalisering DSGO is gedeeld via portefeuillehouders met PTO-leden.