Forse financiële gevolgen bij schijnzelfstandigheid

Handhaving op schijnzelfstandigheid

Tot 2025 werd er vrijwel niet gehandhaafd op schijnzelfstandigheid, alleen bij kwaadwillendheid. Vanaf 1 januari 2025 controleert de Belastingdienst actief of iemand terecht als zzp’er werkt, of in loondienst zou moeten zijn. Als de Belastingdienst constateert dat een medewerker onterecht als zzp’er werkt, moet er alsnog loonheffing worden betaald. Dit kan leiden tot hoge naheffingen. Vanaf 2026 komen daar boetes bij. Onderaan dit artikel en op deze kennispagina lees je hoe jij schijnzelfstandigheid tegen kunt gaan. 

Wat zien we in de bouw en infra?

Uit meldingen van onze leden blijkt dat de Belastingdienst momenteel tussen de 10 en 20 controles uitvoert bij bedrijven in onze sector. Dit betreft bedrijven met verschillende grootte: klein, middel en groot. In 2025 zijn al veel bedrijfsbezoeken afgelegd. Het onderwerp zzp is een vast onderwerp bij overleg met de Belastingdienst, zoals bij horizontaal toezicht. Bij minstens 10 bedrijven zijn aanwijzingen gegeven en moet de situatie binnen een aantal maanden worden aangepast. Bij deze bedrijven is aangekondigd dat in 2026 naheffingsaanslagen en boetes zullen volgen als de situatie aanblijft.

Waar let de Belastingdienst op? 

De Belastingdienst richt zich in 2025 vooral op risicogroepen. Dit zijn onder meer evidente schijnzelfstandigen, constructies met arbeidsmigranten, lage betalingen en gedwongen zelfstandigheid. Om te bepalen of er sprake is van schijnzelfstandigheid verwijst de Belastingdienst naar hulpmiddelen zoals de keuzehulp zzp ja of nee en de Toelichting Beoordeling arbeidsrelaties - Beslis- en afwegingskader. Voor zzp’ers waarvan het bedrijf weet (of zou moeten weten) dat sprake is van schijnzelfstandigheid zullen naheffingen en boetes volgen in 2026, zo stelt de Belastingdienst.

Wat zijn de financiële gevolgen?

Vanaf 1 januari 2025 kunnen naheffingen worden opgelegd, maar nog geen boetes. Boetes worden vanaf 2026 opgelegd. Een gemiddelde naheffing voor een zzp'er is ongeveer 33% van het jaarbedrag dat je aan de zzp’er hebt betaald. Dit is een indicatie en kan per situatie verschillen.

Rekenvoorbeeld
Een zzp’er werkt 25 uur per week voor € 50 per uur, gedurende 40 weken. Het jaarbedrag is dan € 50.000. De naheffing van 33% komt dan uit op ongeveer € 16.000. Vanaf 2026 kan daar nog een verzuimboete bovenop komen voor het te laat betalen van belasting, en een vergrijpboete in geval van opzet of grove schuld. Deze boeten kunnen oplopen tot maximaal 100% van de naheffing. 

Risico loopt op door terugwerkende kracht 

De Belastingdienst kan met terugwerkende kracht handhaven tot 1 januari 2025. Dit betekent dat bij een controle in 2026 een naheffing over 1 jaar plus boetes kan volgen, en bij een controle in 2030 een naheffing over 5 jaar plus boetes. Bedrijven melden dat deze bedragen zeer zwaar kunnen drukken op de bedrijfsvoering en in sommige gevallen zelfs zouden kunnen leiden tot faillissement.

Ga na of je zzp’ers juist inzet

Ga na of alle zzp’ers waarmee je werkt daadwerkelijk als zelfstandige kunnen worden ingezet. Wij adviseren om te werken op basis van de goedgekeurde modelovereenkomst van Bouwend Nederland. Belangrijk hierbij is dat wat je op papier vastlegt ook overeenkomt met de dagelijkse praktijk op de bouwplaats of het project.

Gebruik daarbij de Keuzehulp zzp: ja of nee, de modelovereenkomst van Bouwend Nederland en het praatstuk voor gesprekken met zzp'ers. Als opdrachtgever ben jij verantwoordelijk voor hoe je de samenwerking vormgeeft. Ga daarom proactief het gesprek aan met je zzp'ers over de invulling van de samenwerking. Bespreek wat wel en niet kan binnen een echte zelfstandige samenwerking.

Vragen? 

Bij vragen kun je altijd contact opnemen met onze afdeling advies (T 079-3 252 250) of mail naar advies@bouwendnederland.nl. Kijk ook op onze uitgebreide kennispagina's.