Raad van State doet een ingrijpende stikstofuitspraak
Woensdag 18 december 2024
De Raad van State heeft op 18 december 2024 geoordeeld dat er voortaan andere regels gelden voor intern salderen. Dat betekent dat bij bouw- en infrastructurele projecten intern salderen minder vaak gebruikt kan worden. Deze uitspraak is een even onverwachte als harde klap. Bedrijven die nieuwe woningbouw of infraprojecten mogelijk moeten maken, zitten nu in grote onzekerheid over welke projecten door kunnen gaan.
Standpunt aangepast
Intern salderen houdt in dat een activiteit binnen het projectgebied (deels) wordt gestopt. De stikstofruimte die hierdoor vrijkomt kan worden ingezet voor een nieuwe (bouw)activiteit waarbij stikstof vrijkomt. Als de optelsom van nieuwe stikstofuitstoot minus gestopte stikstofuitstoot op nul komt, is er geen natuurvergunning nodig. De Raad van State heeft dit standpunt jarenlang bevestigd.
Nu heeft de Raad van State hun standpunt aangepast, naar aanleiding van uitspraken van het Europees Hof hierover. Voortaan is in de meeste gevallen wel een natuurvergunning nodig bij intern salderen. Bovendien geldt voor intern salderen vanaf nu dat ook moet zijn voldaan aan het zogenaamde additionaliteitsvereiste. Dat houdt in dat een bouwer, ondernemer of boer bijvoorbeeld moet aantonen dat de stikstofreductie die bereikt is met het (deels) stoppen van de activiteit waarmee gesaldeerd wordt, niet nodig is om de stikstofdoelen te halen. De ervaring leert dat dit een behoorlijk zware en kostbare bewijslast kan zijn. Daarmee zal intern salderen voor bouw- en infraprojecten minder vaak een haalbare kaart zijn. Dit is een pittige tegenvaller voor de sector die toch al veel last heeft van de stikstofproblematiek.
Stikstofreductie versnellen
Structurele reductie van onze stikstofuitstoot is essentieel om dit probleem op te lossen. Aangezien het kabinet de plannen om stikstof te verminderen eerder dit jaar schrapte, is er nog geen verbetering in zicht. Daarom kwamen wij samen met natuur- en milieuorganisaties en VNO-NCW vorige maand al met voorstellen om stikstofreductie te versnellen.
De Raad van State geeft aan dat als er een duidelijk uitgewerkt plan ligt waarin gemotiveerd wordt aangegeven hoe Nederland gaat voldoen aan de eisen op het gebied van stikstof en natuur, dit kan helpen met de onderbouwing voor de natuurvergunning. Helaas biedt dit echter geen directe verlichting aan ondernemers, bouwers of boeren die met deze uitspraak in moeilijkheden komen.
Daarnaast betekent deze uitspraak dat alle activiteiten en projecten die vanaf 1 januari 2020 zijn gerealiseerd met intern salderen alsnog een natuurvergunning moeten aanvragen. Met de nieuwe regels wordt dat een stuk ingewikkelder. Wel geeft de Raad van State hiervoor een termijn tot 1 januari 2030.
Download
Door aangenomen motie wordt stikstofplan sector verwerkt in stikstofaanpak
Samen met VNO-NCW, Natuurmonumenten en Natuur & Milieu presenteerden wij onlangs een versnellingsplan. Met deze concrete maatregelen moeten we dit land van het stikstofslot krijgen. Een enorme steun in de rug is de motie van Jan Paternotte, Anne-Marijke Podt (D66), Thom van Campen (VVD), Laura Bromet (PvdA/GroenLinks), Harm Holman (Nieuw Sociaal Contract) en Pieter Grinwis (ChristenUnie) die op 19 december werd aangenomen. Zij roepen het Kabinet op om met dit plan aan de slag te gaan. Wij roepen het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur op om hier werk van te maken. Minister Wiersma laat eind januari meer weten over hoe zij het plan gaat integreren in de stikstofaanpak.
Gerelateerd nieuws
Ondanks brede kritiek wil het kabinet een ondergrens voor stikstofberekeningen invoeren. Deze aanpassing is volstrekt geen oplossing en vergroot het probleem juist. De enige uitweg uit het stikstofprobleem is het verlagen van de uitstoot, daar moet de focus op, zeggen VNO-NCW, Natuurmonumenten, Bouwend Nederland en Natuur & Milieu. De organisaties roepen kabinet en Tweede Kamer op snel met een pakket te komen dat voor stikstofreductie zorgt.
Op 12 juni hebben Provinciale Staten van Provincie Zuid-Holland ingestemd met het Provinciaal Stikstofmaatregelenpakket van Gedeputeerde Staten: Samenhangende Aanpak Natuurherstel en Economie (SANE). Daarmee zet Provincie Zuid-Holland een gedurfde eerste stap om tot stikstofmaatregelen te komen. Wij juichen toe dat dit maatregelenpakket waar we via inspraak toe hebben opgeroepen is aangenomen als eerste stap om tot stikstofreductie te komen.
Nederland heeft een echte oplossing nodig voor het stikstofprobleem, helaas lijkt daarvoor nu nog steeds geen juridisch houdbaar plan te liggen. Doordat de stikstofuitstoot niet genoeg omlaag gaat, kan de natuur niet herstellen en komt de vergunningverlening voor bijvoorbeeld woningbouw en energietransitie niet op gang. Door het uitstellen van noodzakelijke politieke keuzes, wordt de rekening nu gelegd bij de natuur, woningzoekenden en ondernemers. Samen met VNO-NCW, Natuurmonumenten en Natuur & Milieu reageerden we op de gepresenteerde plannen van de ministeriële commissie Economie en Natuurherstel.