Water vasthouden onder asfalt: zo werkt het

Projectcoördinator Ignas Ubbink is al meer dan twintig jaar prima op zijn plek bij Gebr. Van Kessel. Wat het zo leuk maakt, is volgens hem de veelzijdigheid. "We houden ons bezig met infrastructuur en civiele techniek, maar ook met sporttechniek, bronbemaling en groen. Omdat we zoveel disciplines in huis hebben, kunnen we klanten integraal ondersteunen. We werken regelmatig samen met innovatieve partners." Sander Apeldoorn, bedrijfsleider bij AquaBASE, is een van die partners. AquaBASE is een samenwerkingsverband van vijf bedrijven: Rotim, Huesker, v.d. Bosch Beton, Syntraal en Wavin. Apeldoorn: "De rol van spin in het web past mij wel. Steeds meer wegbeheerders zijn op zoek naar klimaatadaptieve oplossingen, onze waterbergende fundering voorziet daarin."  

Unieke testomgeving

Ook Rijkswaterstaat (RWS) is geïnteresseerd in duurzame innovaties, de ambitie is om in 2030 volledig klimaatneutraal en circulair te werken. Op het testvak InnovA58 hebben ze meerdere marktpartijen uitgenodigd om innovaties te testen. Ubbink. "Dit testvak is uniek omdat we de innovaties buiten testen, onder alle weersomstandigheden en met dagelijks verkeer over de A58. Wij hebben in totaal acht innovaties aangeboden, waaronder de waterbergende fundering." Apeldoorn: "Nederland is een laag land met een hoge grondwaterstand. Dat is een uitdaging als je water wil bergen in de fundering. Als landelijke overheidsinstantie jaagt RWS innovatie aan, waar vervolgens ook lokale overheden profijt van hebben". 

Waterbergend systeem

Het systeem dat Gebr. Van Kessel en AquaBASE hebben ontwikkeld, bestaat uit kolken die het hemelwater afvangen, waarna dat water via slagvaste en gesleufde afvoerbuizen naar het funderingssysteem loopt. Apeldoorn: "Ons systeem bestaat uit twee lagen: dertig centimeter drainmix als waterbergende laag met daarboven een toplaag van hydromix of menggranulaat. In de basis bestaan hydromix en drainmix uit hetzelfde materiaal, maar het verschil zit hem in de hoeveelheid fijne fractie. De drainmix is hoekig, grijpt bij verdichten in elkaar en vormt een mooi en stabiel skelet dat de druk afdraagt naar de ondergrond. Het voordeel hiervan is dat er ongeveer 33% holle ruimte ontstaat. Die holle ruimte vormt het waterbergend vermogen."    

Circulair materiaal

De drainmix en de hydromix zijn gemaakt van bodemassen, materiaal dat overblijft na het verbranden van huisafval. "Na reiniging is dit een hoogwaardige, zeer schone grondstof die voldoet aan de eisen van het Besluit Bodemkwaliteit", vertelt Apeldoorn. "Daarnaast hebben we in de testopstelling op de A58 een geotextiel toegepast dat oliën kan afvangen. Bacteriën in de ondergrond weten op den duur hun weg te vinden naar het geotextiel en versnellen de afbraak van de olie. Het opgevangen water van de snelweg wordt dus ook nog eens gereinigd en in dit geval langzaam geïnfiltreerd in de ondergrond. Al kunnen we het systeem ook volledig waterdicht maken en het water routeren voor hergebruik."    

Bevredigende testresultaten

Ubbink: "We hebben vooraf heel veel onderzoek gedaan. Dit type funderingssysteem is vaker toegepast in woonwijken, maar moest nu voldoen voor een snelweg. Dat was spannend." Inmiddels ligt de waterberging ruim twee jaar onder de A58. "Je ziet nauwelijks spoorvorming en de stabiliteit van de weg is naar verwachting", vertelt Ubbink. "Om de effecten van een verzadigde fundering te meten, hebben we ook een waterdichte variant getest. Die testresultaten waren eveneens positief." Volgens Apeldoorn is het systeem makkelijk te onderhouden. "De kolken en drains laten zich goed inspecteren en reinigen. De ervaring leert dat na verloop van tijd de holle ruimte zeer beperkt afneemt." 

Blauwdruk gewenst  

Een innovatietraject als dit vraagt om doorzettingsvermogen. Ubbink: "We hebben er veel tijd en energie ingestoken. Voor asfaltinnovaties werkt RWS met een blauwdruk, maar die was er voor funderingsoplossingen nog niet. Al hebben ze die nu wel opgesteld, mede omdat klimaatadaptie urgenter wordt." Apeldoorn constateert dat sommige lokale opdrachtgevers inmiddels goed doorpakken op dit thema, bijvoorbeeld Rotterdam en Roosendaal. Ubbink: "Het zou mooi zijn als lokale wegbeheerders hun ervaringen met innovaties delen, zodat ook wegbeheerders buiten de gemeente- of provinciegrenzen ervan leren. Daarmee wordt het bovendien makkelijker om innovaties op te schalen en verder te verbeteren."  

Een brede, open blik  

Behalve doorzettingsvermogen is een open blik essentieel bij innovatietrajecten, benadrukken beiden. Ubbink: "Als er een vraagstuk bij ons binnen komt, organiseren we een brainstorm met collega"s die elk hun eigen specialisatie hebben. Samen zijn we in staat om met een brede blik naar het grote geheel te kijken. Op die open houding zoeken we ook onze partners uit." Apeldoorn vult aan: "Dat vanuit een intrinsieke motivatie om jezelf en dat wat je hebt bedacht, continu te verbeteren."