Geef woningbouw voorrang bij aansluiting op overvolle elektriciteitsnet

Oproep in FD voorafgaand aan commissiedebat Tweede Kamer

Voorafgaand aan het Commissiedebat Elektriciteitsnet, energie-infrastructuur en RES op woensdag 28 september in de Tweede Kamer over de energievoorziening pleit Bouwend Nederland in een artikel in FD Geef woningbouw voorrang bij aansluiting elektriciteitsnet (dit artikel is verschenen in Het Financieele Dagblad van 24-09-2022, auteursrecht voorbehouden aan Het Financieele Dagblad).

• Beluister het gesprek terug dat Maxime Verhagen op maandag 26 september had met Sven Kockelmann bij Sven op 1 op NPO Radio 1

Hoe kijkt de vakgroep ONG naar de verzwaring van het net en versnellen van aansluitingen?

Welke uitdagingen en oplossingen ziet de vakgroep Ondergrondse Netwerken en Grondwaterbeheer (ONG) bij grootverbruik?

• Grootverbruik-aansluitingen (aansluitingen van meer dan 3*80 Amp) zijn vaak nodig in de industrie, maar ook in de utiliteitsbouw (winkels met koeling of grotere kantoren) of appartementencomplexen. In de bouw heeft een grotere elektrische bouwkraan ook een grootverbuik-aansluiting nodig.
• De verzwaring van het net is te laat op gang gekomen in verhouding tot de ambities van het klimaatakkoord, zie Reconstructie: hoe toezichthouder tekorten op het elektriciteitsnet mede veroorzaakte (nos.nl).
• Het gevolg daarvan is dat er voor grootverbruik-aansluitingen op veel plaatsen geen netcapaciteit is.
• Zeker voor de bouw geeft dit uitdagingen omdat we steeds meer met elektrisch materieel willen en moeten werken, en daarvoor snelle aansluiting van een bouwproject op bouwstroom noodzakelijk is.
• Daarom moet nu met man en macht de verzwaring van het net versneld worden.
• Daarbij lopen we aan tegen vergunningprocedures en nog niet optimaal efficiënte processen in de keten.
• Wij pleiten samen met de Netbeheerders voor versnellen van vergunningen en willen samen met de Netbeheerders werken aan efficiëntere processen in de keten. Meer informatie hierover is te vinden in het rapport 'Slimmer aan de slag'. Op verzoek sturen we dit toe.
• Daarnaast werken we met de Netbeheerders aan meer instroom in technische beroepen en verbetering van de opleidingen in onze sector.

Welke uitdagingen en oplossingen zien wij bij kleinverbruik?

• Kleinverbruik aansluitingen worden meestal gerealiseerd in combinatie met water en media aansluitingen, de zogenoemde combi.
• Op de meeste plaatsen in Nederland is hiervoor wel genoeg capaciteit op het net.
• Dit kan anders zijn bij grootschalige woningbouw; daarom is het van belang om grotere projecten tijdig, zeg twee jaar van tevoren, aan te melden bij Mijnaansluiting.nl - Nuts aansluitingen aanvragen.
• De gemiddelde doorlooptijd per regio verschilt, actuele doorlooptijden zijn te vinden bij Mijn Aansluitingen: Mijnaansluiting.nl - Nuts aansluitingen aanvragen zie item aansluittermijnen.
• Regelmatig komen ploegen van de infra-aannemer op de bouwplaats en ontdekken dan dat de meterkast niet aan de eisen voldoet, of de werkplek niet toegankelijk is wegens steigers o.i.d. In dat geval wordt de opdracht opnieuw ingepland, en vaak zal er dan pas na een aantal weken weer ruimte zijn in de planning. Dit kan voorkomen worden door gebruik te maken van de prefab meterkast: Mijnaansluiting.nl - Nuts aansluitingen aanvragen

Vertraging bij definitieve aansluiting

Bijna de helft van de bouwers die de ledenpeiling invulde heeft door verlate oplevering van een definitieve aansluiting projecten vertraagd moeten opleveren. In 2021 ging dit om 231 projecten van verschillende omzetgrootte. Bouwers hebben veelal te maken met boeteclausules als zij een project te laat opleveren. Om toch op tijd te kunnen leveren, is voor bouwers veelal geen andere keuze dan om dieselgeneratoren te laten draaien in afwachting van de daadwerkelijke stroomaansluiting. Het is niet uit te leggen dat energiezuinige appartementencomplexen en utiliteitsgebouwen tijdelijk moeten draaien op een dieselgenerator.

Vertraging bij aansluiting tijdelijke bouwstroom

Bijna 70% van de respondenten liep in 2021 vertraging op bij het verkrijgen van bouwstroom, een tijdelijke aansluiting die nodig is tijdens de aanlegfase van een bouwproject. Deze vertraging was van toepassing bij 780 projecten van verschillende omzetgrootte. Als bouwstroom bij de start van een project niet beschikbaar is, dan zijn bouwers wederom veelal aangewezen op het inzetten van dieselgeneratoren. Ook hier komt het probleem voornamelijk voor bij grotere bouwaansluitingen.

EUR 91.000 verwachte schade per project

80% van de vertraging wordt veroorzaakt door de planning- en uitvoeringscapaciteit bij nutsbedrijven. 90% van de schade die respondenten hebben als gevolg van vertraging bij oplevering, zit in de extra kosten die zij moeten maken of lagere opbrengsten die zij boeken. Per onderneming is de gemiddeld verwachte schade EUR 91.000, de schade loopt voor de sector in de miljoenen. Denk hierbij aan de eerdergenoemde boeteclausules en de (langdurige) inzet van lapmiddelen om bewoners van stroom te voorzien. En dat terwijl de marges in de sector al laag zijn en bouwkosten enorm gestegen zijn. Het is hierbij van groot belang dat netbeheerders tijdig op de hoogte zijn van te ontwikkelen bouwlocaties.

40-70 werkdagen te laat aangesloten

In het geval een definitieve stroomaansluiting te laat wordt opgeleverd, dan is de gemiddelde vertraging bij de betrokken projecten tussen de 40 en 70 werkdagen, afhankelijk van de regio. Er komen uitschieters voor tot wel 150 werkdagen (7 maanden) na de afgesproken datum.

Wat is al gedaan om aansluitproces te verbeteren?

"We werken samen met netbeheerders hard aan verbeteringen van het aansluitproces, zoals in het Actieteam Netcapaciteit. Zo is het al mogelijk om een project vroegtijdig aan te melden middels een projectmelding," geeft Harold Lever, voorzitter vakgroep Ondergrondse Netwerken en Grondwaterbeheer bij Bouwend Nederland aan. "Verder is een prefab meterkast ontwikkeld die al vroeg in het bouwproces geplaatst kan worden en in veel gevallen ook bouwstroom levert. Omdat deze kast is geprefabriceerd, is goedkeuring een formaliteit. Tot slot worden in veel regio’s bijeenkomsten georganiseerd waar bouwers met netbeheerder en ondergrondse infra-aannemers er samen aan werken om het aansluitproces te verbeteren."

Waar zet Bouwend Nederland op in om capaciteitstekort op te lossen?

Elektriciteit draagt nu voor zo'n 22% bij aan het totale energiegebruik in Nederland. Dit groeit naar verwachting tot 30% in 2030 en meer dan 50% in 2050. De huidige capaciteit zorgt nu al voor lange doorlooptijden bij tijdelijke en definitieve aansluitingen voor woningbouw, utiliteit en infra.

"De leden van Bouwend Nederland zien kansen om tot versnelling van aanleg te komen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van een bouwteam, hierbij willen we ook steeds meer de aanvrager van aansluitingen betrekken," benadrukt Lever. "We zijn en blijven in nauw overleg met netbeheerders om snel tot opschaling te komen. De overheid kan hierbij helpen met snellere vergunningsprocedures". Bekijk hier de volledige inzet van Bouwend Nederland.

Verantwoording van de cijfers

In dit bericht schetsen we de belangrijkste uitkomsten van de vragenlijst. De vragenlijst is naar 3.444 leden van onze vereniging gestuurd, in totaal vulden 185 leden de vragen in. Dat komt neer op een respons van 5,4% en levert voor de resultaten een afwijking van 7% bij een betrouwbaarheidsniveau van 95% (berekend met de steekproefcalculator van CheckMarket). De uitkomsten zijn niet geëxtrapoleerd naar de hele sector.