Risico inventarisatie en evaluatie (RI&E)

RI&E staat voor Risico-Inventarisatie en -Evaluatie. Het is een voor werkgevers wettelijk verplicht middel om de gezondheid en veiligheid te bevorderen. Elk bedrijf met personeel moet een actuele RI&E hebben. In deze RI&E worden alle risico's ten aanzien van veilig en gezond werken binnen het bedrijf geïnventariseerd en geëvalueerd.

In deze RI&E moet ook een Plan van Aanpak (PVA) zijn opgenomen. Daarin staat beschreven welke maatregelen een werkgever gaat nemen om de geconstateerde risico’s aan te pakken en binnen welke termijn deze maatregelen uitgevoerd worden en wie binnen de organisatie daar verantwoordelijk voor is. Ten slotte moeten in een RI&E de arbeidsongevallen uit het verleden worden opgenomen.

Een risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) wordt in principe slechts eenmaal uitgevoerd, maar moet wel actueel zijn. De risico's en de maatregelen die een bedrijf neemt om deze risico's te voorkomen of te beperken, worden vastgelegd in een Plan van Aanpak. Dit wordt eenmaal per jaar herzien en besproken met de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging.

Een RI&E (inclusief het plan van aanpak) moet worden aangepast wanneer:

• De daarmee opgedane ervaringen hiertoe aanleiding geven, bijvoorbeeld als de geplande maatregelen niet het gewenste resultaat hebben, of als er een ongeval heeft plaatsgevonden.
• De werkmethoden of de werkomstandigheden veranderen, bijvoorbeeld na aanschaf van nieuwe machines of nieuwe huisvesting.
• Zich belangrijke veranderingen voordoen op het gebied van de stand van de wetenschap of professionele dienstverlening. Er zijn bijvoorbeeld betere machines verkrijgbaar.

Project RI&E

Er moet voor elke werkplek een RI&E gemaakt worden. Dit betekent in de praktijk dat dit voor elke bouwplaats waarop werknemers van een bouwbedrijf werken een RI&E gemaakt moet worden. Dit is de Project RI&E.

Het opstellen van een risico-inventarisatie en - evaluatie kan door de werkgever zelf gedaan worden. Dit is de taak van de preventiemedewerker. Een preventiemedewerker is iemand die zich in een bedrijf (ook) bezig houdt met veiligheid en gezondheid op de werkvloer. Bij het opstellen van een RI&E is het verstandig om de medewerkers erbij te betrekken. Zij hebben dagelijks met eventuele risico’s te maken en door ze bij de RI&E te betrekken zal het draagvlak voor de maatregelen ook groter worden.

Bij het opstellen van een RI&E volg je de volgende stappen:

• Inventarisatie: welke risico's spelen er in uw organisatie?
• Evaluatie: hoe groot is het risico?
• Plan van aanpak: hoe pak je de risico's aan?
• Toetsen van de RI&E
• Maatregelen toepassen
• Evaluatie van de maatregelen

Op de website van Volandis vind je de tool RI&E MKB bouwnijverheid waarmee je, als werkgever met minder dan 25 werknemers gemakkelijk een RI&E kunt uitvoeren. Deze tool is een erkend RI&E tool. Op de website www.rie.nl staan tools voor het uitvoeren van een RI&E.

De toetsing van de RI&E is afhankelijk van de grootte van het bedrijf en het gebruikte RI&E-instrument. Wanneer de RI&E is gemaakt met een goedgekeurd branche-instrument (bijvoorbeeld de RI&E MKB Bouwnijverheid van Arbouw) is de toetsing als volgt:

• Bedrijven met meer dan 25 werknemers moeten hun RI&E-instrument op de gewone wijze laten toetsen;
• Bedrijven met 25 werknemers of minder die voor het opstellen van de RI&E gebruikmaken van de goedgekeurde branche-RI&E (RI&E MKB bouwnijverheid), hoeven hun RI&E niet te laten toetsen door een gecertificeerde arbodienst/arbodeskundige;
• Bedrijven die voor maximaal 40 uur per week arbeid laten verrichten (alle werknemers bij elkaar opgeteld) moeten een RI&E hebben, maar hoeven dat document niet te laten toetsen. Deze bedrijven mogen daarnaast ook gebruik maken van de 'Checklist Gezondheidsrisico's'. Dit is een verkorte versie van de RI&E.

De Nederlandse Arbeidsinspectie houdt, naast preventie (voorlichting over rechten en plichten en de gevolgen bij het niet naleven hiervan), onder andere toezicht op en handhaaft de naleving van de Arbeidsomstandighedenwetgeving. De inspecteur heeft toezichthoudende en opsporende taken. Hij inspecteert niet alleen de feitelijke werkomstandigheden, maar controleert ook of er een RI&E en het daarbij behorende plan van aanpak aanwezig zijn. Ook wordt gecontroleerd of de RI&E door een gecertificeerde arbodienst is getoetst (bij bedrijven van meer dan 25 werknemers) en of de arbodienst een advies heeft uitgebracht over het plan van aanpak. Daarnaast controleert de Arbeidsinspectie of de praktijkomstandigheden op de werkvloer overeenstemmen met de RI&E en het plan van aanpak.

In artikel 5 van de Arbowet staan de wettelijke verplichtingen met betrekking tot de RI&E beschreven. 

De werkgever is verantwoordelijk voor een volledige en actuele RI&E. Hierin staat beschreven welke risico's de werknemers lopen tijdens hun werk. De RI&E bevat een lijst van arbeidsongevallen en een plan van aanpak. In dit plan van aanpak staat beschreven welke maatregelen zullen worden genomen in verband met de eerder beschreven risico's. Zowel de RI&E als het plan van aanpak worden in samenwerking met deskundige werknemers opgesteld.

Het volgende artikel uit de Arbowet hangt samen met artikel 5:

• Deskundige bijstand op het gebied van preventie en bescherming (artikel 14)

Een verdere uitwerking van de inventarisatie en evaluatie van risico's staat in de volgende artikelen van het Arbobesluit:

• Hoofdstuk 1, afdeling 8: jeugdigen;
• Hoofdstuk 1, afdeling 9: zwangere werknemers en werknemers tijdens de lactatie;
• Hoofdstuk 3, afdeling 5: bijzondere categorieën werknemers (jeugdigen, zwangere werknemers en werknemers tijdens de lactatie);
• Hoofdstuk 7, afdeling 6, paragraaf 2: jeugdige werknemers;
• Hoofdstuk 2, afdeling 1: melding van ongevallen en beroepsziekten;
• Hoofdstuk 2, afdeling 2: arbeidsveiligheidsrapportage;
• Hoofdstuk 2, afdeling 4: bedrijfshulpverlening;
• Hoofdstuk 2, afdeling 5: bouwproces.

Een paar onderdelen uit het Arbobesluit zijn verder uitgewerkt in de Arboregeling:

• Melding van ongevallen en beroepsziekten (arbobesluit): Hoofdstuk 1, paragraaf 1.4: Melding arbeidsongevallen en beroepsziekten en Bijlage 1;
• Bouwproces (arbobesluit): Hoofdstuk 3, paragraaf 3.1: Bouwproces en Bijlage 3.

Onderstaande cao-artikelen in de cao Bouw & Infra hebben betrekking op de inventarisatie en evaluatie van risico's.

• Hoofdstuk 8 Veiligheid en Gezondheid
• Arbo- en verzuimbeleid (bijlage 13)

Omdat er binnen de glasbranche andere risico's voordoen dan binnen het bouw- en infrabedrijf, is er voor deze branche een eigen RI&E beschikbaar. De leden van de vakgroep GLAS kunnen hier zelf mee aan de slag, of ze kunnen gebruik maken van de dienstverlening van het KenniscentrumGlas.